مساحت استان خوزستان: 64055 كيلومتر مربع
جمعيت: 4274979 نفر (طبق سرشماري سال 1385)
مركز استان: شهر اهواز( جمعيت 985614 نفر)
استان خوزستان، درجنوب غربي ايران وشمال خليج فارس، بين 30 تا 33 درجه عرض شمالي و 47 تا 50 درجه طول شرقي از نصف النهار گرينويچ قرار گرفته است. اين استان از غرب با كشور عراق، از شمال با استان لرستان و ايلام، از شرق با استان هاي چهارمحال بختياري و كهگيلويه و بويراحمد و از جنوب با استان بو شهر و خليج فارس همسايه است. مركز اين استان، ‌شهرستان اهواز است اين استان داراي 23 شهرستان،51 بخش،127 دهستان و 54 شهر مي باشد

آبادان، انديمشك، اهواز، ايذه، اميديه، باغملك، بندر ماهشهر،  بهبهان، خرمشهر، دزفول، دشت آزادگان، رامهرمز، شادگان، شوش، شوشتر، مسجدسليمان

خوزستان ،قسمت كوچكي ازجنوب غربي ايران است كه قدمت آن به حدودهشت هزارسال قبل ازميلادميرسد.ازلحاظ قدمت تمدنهاي بشري درناحيه خوزستان ،آثارباستاني باارزشي از آن دوران دراين سرزمين باقي مانده است.رودخانه هاي اين استان عبارتنداز:كارون(تنهارودخانه قابل كشتي راني درايران)به طول 890كيلومتر ، رودخانه كرخه به طول 755 كيلومتر ،رودخانه جراحي ،دز شاوور وكوپال.بندرامام خميني ،بندرآبادان ،بندرماهشهر وبندرخرمشهردرسواحل استان خوزستان فعاليت تجاري وبازرگاني دارند.شهر اهواز (مركزاستان)ازقديمي ترين شهرهاي ايران است.اين شهردركتيبه هاي باستاني "اوكسين" ودرزمان ساسانيان "هرمزشهر"ناميده مي شده است.زيگورات چغازنبيل ،مسجدجامع دزفول ،ايوان كرخه ،موزه هفت تپه ،موزه شهرشوش وبقاياي شهرباستاني شوش ،مقبره دانيال نبي (ع)درشهرشوش ،آسياب هاي قديمي شهرشوشتر وويرانه هاي شهرباستاني جندي شاپور ازديدني هاي استان خوزستان است.

البته مناطق جنگي كه يادآوردهشت سال دفاع مقدس مي باشدمثل:شلمچه ،هويزه ،سوسنگرد ،خرمشهر ،اروندكنار ،طلاييه، فكه ،چذابه و...است.

از زمان ورود اعراب به ايران اسلام دين اكثريت مردم خوزستان شد. تا قبل از قرن هشتم هجري مسلمانان به سني، حنفي، شافعي و معتزلي تقسيم مي‌شدند. در زمان سلطان محمد خدابنده تشيع در خوزستان رواج يافت و با قدرت گرفتن مشعشعيان و سپس صفويان شيعه مذهب اكثريت مردم خوزستان شد.

قيصر امين‌پور: قيصر امين‌پور در دوم ارديبهشت ماه ۱۳۳۸ در گتوند شوشتر در شمال استان خوزستان به دنيا آمد. تحصيلات ابتدايي را در گتوند ادامه داد و در سال ۵۷ در رشته دامپزشكي دانشگاه تهران پذيرفته شد ولي پس از مدتي از اين رشته انصراف داد. امين‌پور، در سال ۱۳۶۳ بار ديگر اما در رشته زبان و ادبيات فارسي به دانشگاه رفت و اين رشته را تا مقطع دكترا گذراند و در سال ۷۶ از پايان‌نامه دكتراي خود با راهنمايي دكتر محمدرضا شفيعي كدكني با عنوان "سنت و نوآوري در شعر معاصر" دفاع كرد. اين پايان‌نامه در سال ۸۳ و از سوي انتشارات علمي و فرهنگي منتشر شد. او در سال ۱۳۵۸، از جمله شاعراني بود كه در شكل‌گيري و استمرار فعاليت‌هاي واحد شعر حوزه هنري تا سال ۶۶ تأثير گزار بود. وي طي اين دوران مسئوليت صفحه شعر هفته‌نامه سروش را بر عهده داشت و اولين مجموعه شعر خود را در سال ۶۳ منتشر كرد. اولين مجموعه او "در كوچه آفتاب" دفتري از رباعي و دوبيتي بود و به دنبال آن"تنفس صبح" تعدادي از غزلها و شعرهاي سپيد او را در بر مي‌گرفت. امين پور هيچگاه اشعار فاقد وزن نسرود و در عين حال اين نوع شعر را نيز هرگز رد نكرد. دكتر قيصر امين‌پور، تدريس در دانشگاه را در سال ۱۳۶۷ و در دانشگاه الزهرا آغاز كرد و سپس در سال ۶۹ در دانشگاه تهران مشغول تدريس شد. وي همچنين در سال ۶۸ موفق به كسب جايزه نيما يوشيج، موسوم به مرغ آمين بلورين شد. امين‌پور در سال ۸۲ به‌عنوان عضو پيوسته فرهنگستان زبان و ادبيات فارسي برگزيده شد . وي پس از تصادفي در سال ۱۳۷۸ همواره از بيماري‌هاي مختلف رنج مي‌برد و حتي دست كم دو عمل جراحي قلب و پيوند كليه را پشت سر گذاشته بود و در نهايت حدود ساعت سه بامداد سه‌شنبه هشتم آبان ۱۳۸۶ در بيمارستان دي درگذشت. پيكر اين شاعر در زادگاهش گتوند و در كنار مزار شهداي گمنام اين شهرستان به خاك سپرده شد. پس از مرگ وي ميدان شهرداري منطقه دو واقع در سعادت آباد به نام قيصر امين پور نامگذاري شد.

خرما، ادويه هفت رنگ، ليف خرما، عبا، حصير، گبه، فرش، گليم، سجاده بافي، جاجيم، نمد، خراطي، حصير بافي، حلوا ارده، حلوا شكري، حلوا كنجدي، شير ارده، انواع كلوچه سنتي

بازيهاي سنتيِ اعراب
شاملِ:تُبه- چعب بازي- حيله- عظيم الغطاء- غمازه جيجو- رُكبان-مهابث-راوت يا رُوا- سبط يا ثابت- علي ابو- ُمسگِلَه- اُم ذيوه- لعب لوز- لعب تين-گِلول-گُرگِتَه-شِگَت َبطَن عُمَر
معرفي ِ چند بازي سنتيِ اعراب
عظيم الغطا
در اين بازي كه در شب هاي مهتابي انجام مي شود تعدادي دور هم جمع مي شوند و كسي بر حسب قرعه انتخاب مي شود تا تكه استخواني تهيه كند. سپس بازيكنان ديگر چشمهايشان را مي بندند و شخص انتخاب شده در همان لحظه استخوان را به نقطه اي پرت مي كند. بعد از آن بازيكنان كه چشم خود را باز كرده اند به جستجوي استخوان مي پردازند. هر كدام از بازيكنان كه استخوان را بيابد به عنوان بردنده محسوب خواهد شد. اين بازي در تحقيقات مردم نگاري شهرستان خرمشهر ثبت شده است.

حيلِه
اين بازي را بيشتر از همه دختران انجام مي دهند. بدين ترتيب  پاي خود را  در بغل مي گيرند و مي دوند. در اين رقابت هر كس بتواند بيشتر بدود برنده خواهد بود. اين بازي در تحقيقات مردم نگاري شهرستان خرمشهر ثبت شده است.

گُرگِتَه
اين بازي بيشتر در فصل برداشت محصولات، بين دختران و پسران كشاورز انجام مي شود. هنگام برداشت خرما ها، بچه ها كلمه "گرگته"را يك نفس ادا كرده و خرماهايي را كه روي زمين ريخته شده اند، جمع كرده و در جعبه ها مي ريزند. هر كس كه بتواند اين كلمه را با همان نفس بكشد، و خرماي بيشتري جمع كند، برنده خواهد بود. اين بازي در تحقيقات مردم نگاري شهرستان آبادان ثبت شده است.

ُهمِرييَه- hommeriye
 در اين بازي كه در آب انجام مي شود تمام افراد شناكنان به سوي جلو حركت مي كنند. فرد انتخاب شده به دنبال آنها شنا مي كند. به هر كس كه رسيد و دستش را روي سر او گذاشت، آن فرد بايد پشت سر بقيه قرار گيرد و مانند فرد قبلي همين كار را تكرار نمايد. اين بازي در تحقيقات مردم نگاري شهرستان شوش ثبت شده است.

ِاحبال(طناب كشي)
وسيله بازي طنابي بلند و محكم است و گاهي مقداري پارچه. در اين بازي ابتدا خطي روي زمين مي كشند بعد  در وسط طناب دو گره در فاصله معين مي زنند يا به جاي گره، دستمالي در وسط طناب مي بندند. هر گروه يك سر  طناب را مي گيرد و با فرمان سر گروه بازي آغاز مي شود. هر كدام از گروهها تلاش مي كنند طناب را به سوي خود بكشند. اگر گروهي موفق شود با كشش طناب، گره يا دستمال محدوده گروه مقابلشان را از روي خط مرزي به سوي خود بكشند، برنده خواهند بود. اين بازي در تحقيقات مردم نگاري شهرستان شوش ثبت شده است.

بازيهاي سنتي لرها و  بختياريها
كله ورووانكkelavaruvânak))- خرس خرسي(xers  xersi)-جيزبازي(jizbâzi) يا پندگال(pendegâl (- پشكل غار(peškelegâr)- كاكله مشت يا پوچ بازي(kâkelamošt)- تپ تپو(taptapu)- تل تل(taltal)- بند سرلنگ (bande sare leng)- قاچو- بِتي بازي- چغال( چغه)-دال پِلان-ُگل ُگلرز- قاو- چزگو- جوزو- هِي مِلكي-كاز كيز-كيله پينه-چو چور- طاق پيل- چار پشكلي- خالكي

معرفي چند نوع  بازيِ سنتيِ لري و  بختياري
خرس خرسي xers xersi
اين بازي از جمله بازيهاي مردانه است كه در مراسم عروسي و جشنهاي بختياري برگزارمي شود و در آن يك نفر با پوسيدن لباسهاي مندرس و انداختن پتو به دور خود به صورت خرس در مي آيد و به بقيه حمله مي كند و ديگران با ديدن وي در چنين حالتي مي خندند. در واقع اين بازي جنبه مزاح و سرگرمي براي حاضرين در مراسم را دارد. اين بازي در تحقيقات مردم نگاري شهرستان ايذه ثبت شده است.

بند سرلنگ bande sare leng
دراين بازي كه توسط مردان و پسران برگزار مي شد طنابي را به پاي يك  نفر مي بستند و عده اي دور او مي چرخيدند و يك نفر با كفش و يا وسيله اي او را كتك كاري مي كردند و فرد در بند نيز سعي مي كرد با پا به پاي آنها بزند٬ اگركسي را مي زد آن فرد جاي وي دربند گرفتار مي شد و توسط  بقيه كتك مي خورد. اين بازي در تحقيقات مردم نگاري شهرستان ايذه ثبت شده است.

بالا بلنديbalabolandi
اين بازي مخصوص دختران لر و بختياري  است و در آن معمولا، بچه هاي سنين 5 تا 10 ساله شركت ميكنند. فصل انجام اين بازي عمدتا در بهار است. در اين بازي، يك نفر نقش گرگ دارد و بقيه به عنوان گوسفند به جاهاي بلند فرار مي كنند. آنها اجازه نمي دهند فردي كه نقش گرگ را دارد، به آنها دسترسي پيدا كند. فردي كه توسط گرگ دستگير شود، از بازي اخراج مي شود. اين بازي در تحقيقات مردم نگاري شهرستان ايذه ثبت شده است.

سيم سيم مجسمه
اين بازي كه در روستاهاي لر نشين اطراف شوش انجام مي شود. بازي سيم سيم مجسمه  با ريتم و ساز و دهل انجام مي شود و همراه آن اشعاري خوانده مي شود. هنگامي كه شعر تمام مي شود، آهنگ قطع شده، تمام افراد بي حركت مي مانند. كسي بازنده است كه هنگام قطع آهنگ همچنان مشغول رقص باشد. اين بازي در تحقيقات مردم نگاري شهرستان شوش ثبت شده است.

چوب بازي(چو بزي)- ču bozi
چوب بازي عمدتا در مراسم عروسي اجرا مي شود. سن بازيگران  معمولا 15 سال به بالاست. وسايل بازي شامل يك چوب ضخيم و بلند و يك چوب باريك و كوتاه يا شيلنگ است. نفر اول چوب ضخيم را برداشته و دور ميدان راه مي رود و رجز مي خواند و ديگران را به بازي فرا مي خواند.
فردي كه ابراز تمايل به بازي دارد چوبي باريك بر مي دارد.حركات بازيكن با ريتم خاصي از ساز و دهل همراه است. فردي كه چوب باريك بر مي دارد، در حالي كه با دو دست چوب رابالاي سرش نگه مي دارد، شروع به رقصيدن و چرخيدن مي كند. هنگامي كه او قصد دارد به نفر اول(كسي كه چوب ضخيم در دست دارد)حمله كند، او(نفر اول)چوب را با كمي فاصله از خود در زواياي 60-90  درجه نگه ميدارد. طبق قانون اين بازي، نفر دوم(صاحب چوب باريك)مي تواند ضربه خود را تا زير زانوي نفر اول بزند و زدن ضربه بالاتر از زانو، خطا مي باشد. از نظر مردم حاضر، هر چه نفر اول ضربات بيشتري تحمل نمايد، قدرتمند تر جلوه مي نمايد. اين بازي در تحقيقات مردم نگاري شهرستان شوش ثبت شده است.  

بازي ِ ُگل و ُگل ريز
در اين بازي گروهي، افراد هدفي را مشخص مي كنند سپس چوبي به طول 20 تا 30 سانتي متر انتخاب مي كنند. چوب را به سمتي پرتاب مي كنند. هر كسي چوب را زود تر پيدا كرده و به هدف بزند برنده است. ضمن اينكه افراد ديگر سعي مي كنند كه به او اجازه ندهند چوب را به هدف بزند و اگر كسي بتواند چوب را از دست او بربايد و خود به هدف بزند، برنده است. اين بازي در سنين مختلف بين 7 تا 15 سال مرسوم است. اين بازي در تحقيقات مردم نگاري شهرستان انديمشك ثبت شده است.  

بازيِ قاو
دايره اي در نظر مي گيرند.  گروهي داخل دايره مي نشينند.گروه ديگر در بالاي سر آنها به دور شان مي چرخند و سعي مي كنند كلاهِ گروه وسط را بردارند. اگر موفق شوند، برنده اند و اگر گروه وسط هر كدام از آنها را با پا بزنند، گروه مقابل بازنده است و بايد داخل دايره بنشيند و گروه داخلِ دايره دور آنها بچرخد و كار آنها را انجام دهد. اين باز ي عمدتا در روزهاي عيد نوروز انجام مي شود. اين بازي در تحقيقات مردم نگاري شهرستان انديمشك ثبت شده است.

 بازيهاي محلي شوشتر
بازيهاي محلي
شامل: برد كل(bard kel) – اشتي تي(eštiti) – دوس بازي(dus bâzi) – قرقروك((qarqaruk – فنگ بازي(feng bâzi) – گل مشتك(gol moštak) -گُل مِلِنَه-گال پِشكِلَك-كي دارِ ايزِ نِه – گُروك

اشتي تي eštiti
اشتي تي eštiti بازي خاص شبهاي ماه رمضان است.  بازي كنان به دو گروه مساوي تقسيم  و هر گروه در يك نيمه زمين قرار مي گيرند. به نوبت از هر گروه  يك نفر با گفتن اشتي تي  با يك پا بدون اينكه نفس تازه كند داخل زمين گروه مقابل مي شود. بازيكن پيش از آنكه  نفس تازه كند بايد با  بازيكن مقابل  با دست تماس  پيدا كند و اگر دست بازيكن اشتي تي كنان به او بخورد بايد از بازي خارج شود.

گل مشتك gol moštak
بازي شبانه كودكان به اين صورت كه يك مهره(گل) را نزد يكي از ياران گروه مي گذارند و گروه مقابل بايد حدس بزند كه گل نزد كيست.

قم قمبه
در اين بازي فر فره اي را بر روي سطح مسطحي مي چرخانند و هر كس بتواند فرفره را با مدت زما ن بيشتري بچرخاند برنده اين بازيست.  

كي دارِ ايزِ نِه
در اين بازي بازيگران نام مستعاري بر خود مي نهند. بازيگري كه نقش گرگ را بازي مي كند بايستي  نام بازيگران ديگر  را حدس زند. فردي كه نامش درست حدس زده شده باشد، به سوي تُل(تپه) مي دود. اگر گرگ پيش از آنكه بازيگر به تُل برسد او را بگيرد، جاي آنها با هم عوض مي شود.

قطورgotur
 اين بازي با 5 سنگ كوچك(كمي كوچكتر از يك بند انگشت) انجام مي گيرد. بازيگر، سنگها را در كف دست نگه مي دارد و آنها را به هوا پرتاب مي كند  و بلافاصله دست خود را پشت به هوا مي گيرد. اگر از سنگهاي باز گشته شده، سنگي بر پشت دست قرار نمي گرفت يا تنها يك سنگ باقي مي ماند، آن بازيگر باخته بود. در غير اين صورت بايستي دوباره آنها را به هوا پرتاب كند كه اين بار بايستي كف دست خود را زير آنها قرار دهد تا در دستش جاي گيرند. او در حالي كه ريگها را در دست دارد باستي آنها را يكي يكي به هوا پرتاب كند و ساير ريگ ها افتاده شده را بردارد.اين بازي به نام "گُروك" نيز شناخته مي شود.  

بازيهاي محلي دزفول
الخترalaxtor - تاجفت tâjoft  - دالپلو dâlpelow - چوگه  -  čugaپا پا pâpâ - كي گل بره kigolbare – فيتال fitâl – رنگم رنگم ري لاسيه rangom rangom ri lâsie و...

توضيح برخي از بازيهاي سنتيِ دزفولي
كي گل بره
اين بازي از جمله بازيهاي درون آب است كه در آن افراد به صورت دسته جمعي وارد آب رودخانه مي شوند و در جاهايي كه عميق باشد به زير آب مي روند، هر كس كه توانست مسير بيشتري را زير آب طي كند و نفس كم نياورد برنده است. اين بازي مشترك ميان دختران و پسران است و از سنين 10 تا 20 سال در آن شركت مي كنند.

رنگم رنگم ري لاسيه
اين بازي توسط دختران برگزار مي شود. در اين بازي يك نفر از بقيه بزرگتر است و با گرفتن يك سيني بزرگ در دست جلو مي ايستد٬ بقيه با گرفتن طنابي در دست و عبور دادن از پاهاي خود به صورت يك ستون پشت سر او قرار مي گيرند و اين اشعار را مي خوانند: رنگم رنگم ري لاسيه٬ افراد حاضر در صف مي گويند: همچه گلي عباسيه hamče goli abâsiya و به دنبال آن مي روند. در اينجا بايد كسي از صف خارج شود و هر كس كه به زمين افتاد بازنده است.

بازيهاي محلي بهبهان
بازيهاي منطقه بهبهان داراي تنوع و گستردگي خاصي است كه كودكان، نوجوانان اعم از دختر يا پسر به انجام آن مي پردازند. برخي از انواع اين بازي ها به شرح زير مي باشد:
قطور qotur، تي تي titi، سوار سوار، كل كل برد kelkelebard، تپ تپ گا taptape gâ، امي بي amibi يا دال كلي dâlkeli، اي دسه ei dasa، اسه سوار esesavâr، گل تكونار gol tekonâr، مزوت شهري mazotešahri، مرد سلوري marde salori و...

توضيح برخي از بازيهاي سنتيِ بهبهان
سوار سوار
بازي به صورت دو نفر دو نفر انجام مي شود. پس از قرعه كشي يك نفر روي كول ديگري سوار مي شود و به در خانه ها رفته از صاحب خانه سؤال مي كنند سوار سوار؟ يا پياده سوار؟ اگر صاحب خانه مي گفت پياده سوار آن دو جايشان را عوض مي كنند و بازي به همين ترتيب ادامه مي يابد.

تپ تپ گا taptape gâ
روش اين بازي به اين شرح است كه يك نفر در محل مشخص چشم مي گذارد و ديگران پنهان مي شوند پس از لحظاتي او به دنبال آنان مي گردد و هر كس را كه ببيند دست خود را به سر او مي زند و آن شخص به اين ترتيب از بازي خارج مي شود. هر كس نيز بتواند بدون ديده شدن به محل بازي برسد برنده است. نوبت چشم گذاري بعدي به فردي مي رسد كه زودتر ازهمه بازنده شده باشد.

اقوام و زبان: اعراب، عمله‌ها ، بختياري‌ها، بالاگريوه‌ها و كولي‌ها از اقوام ساكن در استان هستند. لري، فارسي با لهجه‌هاي دزفولي، شوشتري، بهبهاني، آباداني و خرمشهري (لهجه شهرنشينان) و عربي از زبان‌هاي رايج در خوزستان هستند

خ‍وزس‍ت‍‍ان‌ س‍رزم‍ي‍ن‌ چ‍‍ه‍‍ار ف‍ص‍ل‌، م‍ي‍ن‍ي‍‍ات‍ور ت‍ن‍و‌ع‌ ق‍وم‍‍ي‌ در ك‍ش‍ور ‌اس‍ت‌ ك‍ه‌ م‍ح‍ل‌ ت‍لاق‍‍ي‌ ف‍ر‌ه‍ن‍گ‍‍ه‍‍ا‌ي‌ م‍خ‍ت‍ل‍ف‍‍ي‌ ‌اس‍ت‌ ك‍ه‌ در ‌ع‍ي‍ن‌ ت‍‍اث‍ي‍ر پ‍ذي‍ر‌ي‌ م‍ت‍ق‍‍اب‍ل‌، ‌ه‍ري‍ك‌ ن‍م‍ود خ‍‍اص‌ خ‍ود ر‌ا ح‍ف‍ظ ك‍رده‌ ‌ان‍د. م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ ن‍ي‍ز ي‍ك‍‍ي‌ ‌از ش‍‍اخ‍ص‍‍ه‍‍ا‌ي‌ م‍‍ع‍رف‌ ‌اي‍ن‌ ق‍وم‍ي‍ت‍‍هاس‍ت‌ ك‍ه‌ در ‌ه‍ر م‍ن‍طق‍ه‌ و ق‍وم‍ي‍ت‌ ‌از ‌اس‍ت‍‍ان‌، ص‍ورت‌ وي‍ژه‌ ‌ا‌ي‌ د‌ارد. در م‍ن‍‍اطق‌ ‌ع‍رب‌ ن‍شين‌ و در م‍ي‍‍ان‌ ق‍وم‌ ‌ع‍رب‌، م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ ب‍ي‍ش‍ت‍ر م‍ت‍‍أث‍ر ‌از م‍ق‍‍ام‍‍ه‍‍ا‌ي‌ ‌ع‍رب‍‍ي‌ و ش‍ب‍‍ا‌ه‍ت‌ خ‍‍اص‍‍ي‌ ب‍ه‌ م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ م‍ق‍‍ام‍‍ي‌ ج‍ن‍وب‌ ‌ع‍ر‌اق‌ د‌ارد. درم‍ي‍‍ان‌ ق‍وم‌ ب‍خ‍ت‍يار‌ي‌ م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ ج‍‍اي‍گ‍‍اه‌ خ‍‍اص‍‍ي‌ د‌ارد و در ‌آي‍ي‍ن ه‍‍ا‌ي‌ ش‍‍اد‌ي‌ و م‍‍ات‍م‌، ن‍و‌ازن‍دگ‍‍ان‌ س‍‍از‌ه‍‍ا‌ي‌ م‍ح‍ل‍‍ي‌ ح‍ض‍ور‌ي‌ م‍ش‍‍ه‍ود د‌ارن‍د. م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ ب‍خ‍ت‍ي‍‍ار‌ي‌ م‍‍ان‍ن‍د دي‍گ‍ر م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ ‌ه‍‍ا‌ي‌ م‍ح‍ل‍‍ي‌ ‌از س‍‍ادگي خ‍‍اص‍‍ي‌ ب‍رخ‍ورد‌ار ‌اس‍ت‌ ‌ام‍‍ا وج‍ه‌ ت‍ش‍‍اب‍ه‌ و ت‍ف‍‍اوت‍‍ه‍‍ا‌ي‌ زي‍‍اد‌ي‌ ب‍‍ا دي‍گ‍ر م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ ‌ه‍‍ا‌ي‌ م‍ح‍ل‍‍ي‌ د‌ارد. م‍‍ه‍م‍ت‍ر ‌اي‍ن‍ك‍ه‌ س‍‍اخ‍ت‍‍ار م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ ب‍خ‍ت‍ي‍‍ار‌ي‌ ب‍‍ا م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ س‍ن‍ت‍‍ي‌ ن‍ي‍ز ت‍ف‍‍اوت‌ چ‍ش‍م‍گ‍ي‍ر د‌ارد. وج‍ه‌ ت‍ش‍‍اب‍ه‌ ‌آن‌ ب‍‍ا دي‍گ‍ر م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ ‌ه‍‍ا‌ي‌ م‍ح‍ل‍‍ي‌ در س‍‍ادگ‍‍ي‌ ن‍‍غ‍م‍‍ات‌ و ‌اس‍ت‍ف‍‍اده‌ ‌از دس‍ت‍گ‍‍ا‌ه‍‍ه‍‍ا و م‍‍اي‍ه‌ ‌ه‍‍ا‌ي‌ ‌اي‍ر‌ان‍‍ي‌ ‌اس‍ت‌ و ت‍ف‍‍اوت‌ ‌آن‌ ‌از ن‍ظر ن‍و‌ع‌ گ‍وي‍ش‌ و ش‍ي‍وه‌ ق‍ر‌ائ‍ت‌ ‌آو‌از‌هاس‍ت‌ . خ‍و‌ان‍ن‍ده‌ ن‍ي‍ز در س‍‍اخ‍ت‍‍ار م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ ب‍خ‍ت‍ي‍‍ار‌ي‌ ح‍‍ائ‍ز ‌ا‌ه‍م‍ي‍ت‌ ‌اس‍ت‌ ب‍ه‌ طور‌ي‌ ك‍ه‌ ب‍‍ع‍د ‌از م‍ق‍دم‍ه‌ م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ ت‍وس‍ط ن‍و‌ازن‍ده‌، ‌اي‍ن‌ ص‍د‌ا‌ي‌ خ‍وش‌ ‌آو‌از ‌اس‍ت‌ ك‍ه‌ س‍‍اخ‍ت‍‍ار م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ ر‌ا ن‍ش‍‍ان‌ د‌اده‌ و ت‍ك‍م‍ي‍ل‌ م‍‍ي‌ ك‍ن‍د. گ‍روه‌ خ‍و‌ان‍‍ي‌ ن‍ي‍ز در م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ ب‍خ‍ت‍ي‍‍ار‌ي‌ ق‍‍اب‍ل‌ ت‍وج‍ه‌ ‌اس‍ت‌ زي‍ر‌ا ب‍س‍ي‍‍ار‌ي‌ ‌از ق‍ط‍ع‍‍ات‌ ش‍‍اد"دو‌ال‍ل‍‍ي‌" ت‍وس‍ط خ‍و‌ان‍ن‍ده‌ گ‍روه‌ ك‍ر ‌اج‍ر‌ا م‍‍ي‌ ش‍ود و م‍‍ع‍م‍ولاً خ‍و‌ان‍ن‍دگ‍‍ان‌ گ‍رو‌ه‍‍ي‌ ق‍ط‍ع‍ه‌ ش‍‍ع‍ر كوچ‍ك‍‍ي‌ ر‌ا م‍‍اب‍ي‍ن‌ ‌ه‍ر ب‍ي‍ت‌ ي‍‍ا م‍ص‍ر‌ع‌ ت‍ك‍ر‌ار م‍‍ي‌ ك‍ن‍ن‍د. ب‍ه‌ ‌ه‍رح‍‍ال‌ ب‍‍اي‍د ‌اش‍‍اره‌ ك‍رد ك‍ه‌ گ‍وش‍ه‌ ‌ه‍‍اي‍‍ي‌ ن‍ي‍ز در م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ ب‍خ‍ت‍ي‍‍ار‌ي‌ ‌ه‍م‍‍ان‍ن‍د گ‍وش‍ه‌ ‌اول‌ و دوم‌ خ‍س‍رو ش‍ي‍ري‍ن‌ وج‍ود د‌ارن‍د ك‍ه‌ ك‍‍ام‍لاً ب‍‍ا م‍ق‍‍ام‍‍ه‍‍ا‌ي‌ م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ س‍ن‍ت‍‍ي‌ م‍‍ان‌ م‍ت‍ف‍‍اوت‌ ‌اس‍ت‌. ‌ان‍و‌ا‌ع‌ م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ ب‍خ‍ت‍ي‍‍ار‌ي‌ ش‍‍ام‍ل‌ ‌آ‌ه‍ن‍گ‍‍ه‍‍ا و ‌آو‌از‌ه‍‍ا‌ي‌ ش‍اد دو‌اللي‌ ، م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ چ‍پ‌ ي‍‍ا ‌ع‍ز‌ا، م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ ح‍م‍‍اس‍‍ي‌، م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ ت‍‍غ‍زل‍‍ي‌ ‌ع‍‍اش‍ق‍‍ان‍ه‌، م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ گ‍ون‍‍اگ‍ون‌(ش‍‍ام‍ل‌ م‍وس‍ي‍قي بارش‌ بار‌ان‌، ب‍رزگ‍ر‌ي‌، خ‍رم‍ن‌ ك‍وب‍‍ي‌، لالاي‍‍ي‌، ك‍وچ‌ ‌اس‍ت‌. د‌ه‍ل‌(ي‍ك‌ س‍‍از ك‍وب‍ش‍‍ي‌ ‌اس‍ت‍و‌ان‍ه‌ ‌ا‌ي‌ ش‍ك‍ل‌ ك‍ه‌ ب‍‍ا چ‍وب‌ خ‍ي‍زر‌ان‌ ن‍و‌اخ‍ت‍ه‌ م‍‍ي‌ ش‍ود)، ك‍رن‍‍ا، س‍رن‍‍ا و ن‍‍ي‌ ش‍ي‍ت‌، ن‍‍ي‌ ‌ه‍ف‍ت‌ ب‍ن‍د و ك‍م‍‍ان‍چ‍ه‌ ‌از س‍‍از‌ه‍‍ا‌ي‌ م‍حلي‌ م‍ورد ‌اس‍ت‍ف‍‍اده‌ در م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ ب‍خ‍ت‍ي‍‍ار‌ي‌ ‌اس‍ت‌. در زم‍ي‍ن‍ه‌ م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ ش‍وش‍ت‍ر‌ي‌ و دزف‍ول‍‍ي‌(ش‍م‍‍ال‌ ‌اس‍ت‍‍ان‌) ن‍ي‍ز ب‍‍اي‍د گ‍ف‍ت‌ ك‍ه‌ م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ ‌اي‍ن‌ م‍ن‍طق‍ه‌ ن‍ي‍ز م‍‍ان‍ن‍د م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ ‌ه‍‍ا‌ي‌ م‍ح‍ل‍‍ي‌ ‌اي‍ر‌ان‌ ب‍رپ‍‍اي‍ه‌ م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ ‌آو‌از‌ي‌ ش‍ك‍ل‌ گ‍رف‍ت‍ه‌ ‌اس‍ت‌ و ن‍م‍ود ‌ع‍ي‍ن‍‍ي‌ ‌آن‌ ر‌ا م‍‍ي‌ ت‍و‌ان‌ در م‍ر‌اس‍م‌ ت‍‍ع‍زي‍ه‌، ‌ع‍روس‍‍ي‌ و ك‍‍ار دي‍د. ش‍‍ه‍ر‌ه‍‍ا‌ي‌ دزف‍ول‌ و ش‍وش‍ت‍ر ب‍ه‌ خ‍‍اطر ب‍‍اف‍ت‌ ف‍ر‌ه‍ن‍گ‍‍ي‌ خ‍ود ك‍ه‌ ب‍ي‍ش‍ت‍ر رن‍گ‌ و ب‍و‌ي‌ م‍ذ‌ه‍ب‍‍ي‌ در ‌آن‌ م‍ش‍‍ا‌ه‍ده‌ م‍‍ي‌ ش‍ود ن‍م‍‍ي‌ ت‍و‌ان‍س‍ت‍ه‌ م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ س‍‍از‌ي‌ ر‌ا ب‍ه‌ س‍‍ادگ‍‍ي‌ پ‍ذي‍ر‌ا ب‍‍اش‍د ب‍ه‌ ‌ه‍م‍ي‍ن‌ دل‍ي‍ل‌ ‌اس‍‍اس‌ س‍‍اخ‍ت‍‍ار م‍وس‍ي‍ق‍ي‍‍اي‍‍ي‌ ‌اي‍ن‌ دو ش‍‍ه‍ر ر‌ا ب‍‍اي‍د در م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ ‌آو‌از‌ي‌ ج‍س‍ت‍ج‍و ك‍رد. در م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ ‌اي‍ن‌ دو م‍ن‍طق‍ه‌ ب‍ي‍ش‌ ‌از 50 گ‍وش‍ه‌ ‌آو‌از‌ي‌ ب‍وده‌ ‌اس‍ت‌ ك‍ه‌ ‌اك‍ن‍ون‌ ك‍م‍ت‍ر ك‍س‍‍ي‌ ت‍م‍‍ام‌ ‌اي‍ن‌ گ‍وش‍ه‌ ‌ه‍‍ا ر‌ا ب‍ه‌ خاطر د‌ارد. ساخ‍تار م‍وس‍ي‍قايي‌ ‌اي‍ن‌ گ‍وش‍ه‌ ‌ه‍‍ا م‍ب‍ت‍ن‍‍ي‌ ب‍ر م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ ك‍ن‍ون‍‍ي‌ ‌اي‍ر‌ان‌ ‌اس‍ت.‌ ب‍‍ا ‌ان‍دك‍‍ي‌ ت‍‍غ‍ي‍ي‍ر در ‌اد‌ا‌ي‌ تزيين‌ ‌ها و ت‍ح‍ري‍ر‌ها به‌ گ‍ون‍ه‌ ‌ا‌ي‌ ك‍ه‌ خ‍و‌ان‍ن‍دگ‍‍ان‌ دزف‍ول‌ و ش‍وش‍ت‍ر ل‍‍ه‍ج‍ه‌ خ‍‍اص‍‍ي‌ درخ‍و‌ان‍دن‌ ‌آو‌از‌ه‍‍ا‌ي‌ ‌اي‍ن‌ م‍ن‍طق‍ه‌ د‌ارند. ‌اش‍عار ‌آو‌از‌ه‍‍ا‌ي‌ ‌اي‍ن‌ م‍ن‍طق‍ه‌ ‌ا‌غ‍ل‍ب‌ م‍ض‍‍ام‍ي‍ن‍‍ي‌ زم‍ي‍ن‍‍ي‌ د‌ارن‍د ول‍‍ي‌ ‌اي‍ن‌ ‌اش‍‍ع‍‍ار س‍‍اده‌ د‌ار‌ا‌ي‌ چ‍ن‍‍ان‌ ح‍س‍‍ي‌ ‌اس‍ت‌ ك‍ه‌ ناخ‍ود‌آگاه‌ ‌ان‍سان‌ ر‌ا ب‍ه‌ س‍و‌ي‌ ب‍زرگي‌ م‍‍ع‍ب‍ود و ‌ع‍ظم‍ت‌ ‌ع‍ش‍ق‌ ر‌ه‍ن‍م‍ون‌ م‍‍ي‌ س‍‍ازد. در دور‌ان‌ ق‍‍اج‍‍ار ب‍‍ا ب‍‍از ش‍دن‌ پ‍‍ا‌ي‌ ب‍رخي‌ ن‍و‌ازن‍دگ‍‍ان‌ دزف‍ول‍‍ي‌ و ش‍وش‍ت‍ر‌ي‌ ب‍ه‌ ت‍‍ه‍ر‌ان‌ و ف‍ر‌اگ‍ي‍ر‌ي‌ ردي‍ف‌ م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ ‌اي‍ر‌ان‌ س‍‍از و م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ س‍‍از‌ي‌ و‌ارد ‌اي‍ن‌ دو شهر شد. ب‍‍ا ورود م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ س‍‍از‌ي‌ ب‍وي‍ژه‌ ت‍‍ار، ن‍ق‍ش‌ م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ و ‌اس‍ت‍ف‍‍اده‌ ‌از س‍‍از ت‍‍ار رن‍گ‌ و رون‍ق‌ خ‍‍اص‍‍ي‌ ب‍ه‌ م‍وس‍يقي‌ ‌آو‌از‌ي‌ ‌اي‍ن‌ م‍ن‍طق‍ه‌ د‌اد و رف‍ت‌ و ‌آم‍د ن‍و‌ازن‍دگ‍‍ان‌ ب‍زرگ‍‍ي‌ ‌از ‌اي‍ن‌ ش‍‍ه‍ر ب‍ه‌ م‍ح‍‍اف‍ل‌ م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ ت‍‍ه‍ر‌ان‌ ب‍‍ا‌ع‍ث‌ ب‍ه‌ وج‍ود ‌آم‍دن‌ ي‍ك‌ رپ‍رت‍و‌ار م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ س‍‍از‌ي‌ ب‍ر‌ا‌ي‌ ‌اي‍ن‌ م‍ن‍طق‍ه‌ ش‍د ك‍ه‌ ش‍‍ام‍ل‌ ق‍ط‍ع‍‍ات‌ چ‍‍ه‍‍ارم‍ض‍ر‌اب‌، رن‍گ، پ‍ي‍ش‌ در‌آمد و ت‍ص‍ن‍ي‍ف‌ م‍‍ي‌ ب‍‍اش‍ن‍د. س‍‍از‌ه‍‍ا‌ي‌ ر‌اي‍ج‌ م‍وس‍ي‍ق‍‍ي‌ ‌اين م‍ن‍طق‍ه‌ در و‌ه‍ل‍ه‌ ‌اول‌ ت‍‍ار و س‍پ‍س‌ س‍رن‍‍ا، د‌ه‍ل‌، ن‍‍ي‌ ج‍ف‍ت‍ه‌ و د‌اي‍ره‌ ‌اس‍ت‌ و ب‍‍ا ت‍وج‍ه‌ ب‍ه‌ ‌ه‍م‍س‍‍اي‍گ‍‍ي‌ ‌اي‍ن‌ م‍ن‍طق‍ه‌ ب‍‍ا ف‍ر‌ه‍ن‍گ‍‍ه‍‍ا‌ي‌ م‍ج‍‍اور، ب‍‍ع‍ض‍‍ي‌ ‌از گ‍وش‍ه‌ ‌ه‍‍ا و ق‍ط‍ع‍‍ات‌ در ب‍ي‍ن‌ دو ف‍ر‌ه‍ن‍گ‌ م‍ج‍‍اور م‍‍ان‍ن‍د ش‍وش‍ت‍ر‌ي‌ دزف‍ول‍‍ي‌ و ب‍خ‍ت‍ي‍‍ار‌ي‌ ‌اش‍ت‍ر‌اك‌ د‌ارن‍د.