تپه صرم : تپه صرم در حدود 15 كيلومتري جنوب شرقي جاده كاشان در بخش كهك حد فاصل ميان راه روستاي خورآباد و صرم قرار دارد . اين تپه پشته اي طبيعي از رسوبات شني به طول 192، عرض 115 و ارتفاع 60/5 متر است كه نزديك محوطه استقراري شمشيرگاه قرار دارد. در سال 1376 عمليات گمانه زني(چاهي كه براي آزمايش قنات حفر مي كنند) جهت مشخص نمودن وضعيت تپه و تعيين حريم آن آغاز گرديد و تپه درسال 1378 در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيد . به علت حفاري هاي غير مجاز درسال 1379 و به منظور نجات دادن بخشي از اشيا از خطر سرقت ، طرح حفاري درسال1380 به تصويب و در تاريخ 29/11/80 به مدت 26 روز به انجام رسيد. به گورهاي زيادي برخورد شد كه اين گورها داراي ساخت وساز خشتي به صورت توده هايي گاه انبوه است و تدفين در اطراف اين توده ها انجام شده است . در اطراف متوفي تعداد زيادي اشياي سفالي ، مفرغي و گاه آهني يافت شد .گورستان تاريخي تپه صرم با قدمت 3500 – 3200 سال از مهمترين محوطه هاي عصر آهن ايران و فرهنگ سفال خاكستري ايران مركزي است .

محوطه شاد‌قلي خان : پس از شناسايي اين محوطه باستاني و كاوش هايي كه به مدت ده روز به طول انجاميد مشخص شد كه اين محوطه باستاني به هزاره چهارم پيش از ميلاد تعلق دارد و احتمالا اقوام ساكن در قلي درويش در نتيجه بالا آمدن آب قمرود حدود 1000 سال در اين محدوده زندگي كرده اند . محوطه شادقلي يكي از مهمترين اسناد سكونت انسان شش هزار سال پيش در شهر قم بود و نشان مي داد اين شهر تاريخي پيش از شكل گيري در قرن سوم هجري قمري و در كنار حرم حضرت معصومه(س) داراي سكونت بوده است.

محوطه قلي درويش : از ديگر محوطه هاي تاريخي استان قم مي توان محوطه باستاني قلي درويش را نام برد .

آب انبار البرز : اين آب انبار در بخش كهك ، شهر كهك و در كنار مسجد جامع و گورستان قديم شهر واقع است و از دوره قاجاريه به جاي مانده است . 

آب انبار پاچيان : اين آب انبار در بخش جعفريه در روستاي پاچيان قرار دارد و به دوره قاجاريه تعلق دارد .

آب انبار چهل اختران : اين آب انبار در شهر قم ، پشت بقعه چهل اختران واقع شده و از دوره قاجاريه به جاي مانده است .

آب انبار راهجرد : اين آب انبار در روستاي راهجرد از بخش خلجستان واقع شده و به دوره صفويه تعلق دارد .

آب انبار سلماسي : آب انبار سلماسي به مانند اكثر آب انبارهاي قم داراي قسمتهاي مختلفي مانند سردر ورودي ، راه پله ، بادگير و مخزن است كه به شكل مربع ساخته شده است . كتيبه اي كه به خط نستعليق سفيد رنگ وجود دارد شامل اشعاري در وصف و مدح امام حسين (ع) است و متضمن نام سازنده و تاريخ ساخت بنا در سال 1365 ه.ق كه گويا بعد از ساخت مسجد اين كتيبه اضافه شده است  مي باشد . كتيبه ديگر سردر ورودي در سمت چپ ايوان ديده مي شود در اين كتيبه با خط ثلث و نستعليق نام سازنده و تاريخ ساخت بنا در سال 1355 ه.ق ديده مي شود .

آب انبار طيب و طاهر : اين آب انبار كه در بخش مركزي واقع شده در كنار امامزاده طيب و طاهر قرار دارد و متعلق به دوره قاجاريه است .

آب انبار كاج : آب انبار كاج در بخش مركزي روستاي كاج واقع شده و از دوره قاجاريه به جاي مانده است .

آب انبار كاروانسراي صدر آباد : اين آب انبار در بخش مركزي واقع شده و در كنار كاروانسراي صدرآباد قرار دارد . بناي آب انبار به دوره صفويه و قاجاريه تعلق دارد .

آب انبار آجري كاروانسراي پاسنگان : اين آب انبار كه در كنار كاروانسراي پاسنگان واقع شده ، به دوره قاجاريه تعلق دارد.

آب انبار سنگي كاروانسراي پاسنگان : اين آب انبار نيز در كنار كاروانسراي پاسنگان قرار دارد و از دوره قاجاريه به جاي مانده است. 

آب انبار كوه سفيد : اين آب انبار در روستاي كوه سفيد از بخش مركزي واقع شده و به دوره قاجاريه تعلق دارد .

آب انبار كهك : اين آب انبار در كنار مسجد جامع شهر كهك از دوره صفويه به جاي مانده است .

آب انبار مبارك آباد : اين آب انبار در روستاي مبارك آباد بخش مركزي واقع شده و به دوره قاجاريه تعلق دارد .

غار وشنوه : در 60 كيلومتري قم در كوه اردهال چهار غار قرار دارد كه در داخل يكي از آن ها منبع عظيمي از آب وجود دارد . اين آب از شكاف كوه سرازير مي شود و به صورت چشمه فوران مي كند . اين غار يكي از جاذبه هاي بسيار ديدني استان قم به شمار مي رود . 

غار كهك : غار كهك در 30 كيلومتري جنوب شهر قم واقع و يكي از آثار طبيعي و باستاني استان قم به شمار مي رود .

درياچه نمك : اين درياچه كه در واقع بخشي از كوير نمك ايران است ، در شرق قم قرار دارد . درياچه نمك تنها در فصل زمستان داراي آب است و در فصل تابستان به جاي آب ، ورقه هاي نمك در آن جلب نظر مي كند . شكل هندسي نمك هاي پف كرده در اين درياچه به خصوص به هنگام طلوع و غروب خورشيد ، مناظر ديدني و زيبايي را براي بازديدكنندگان به تصوير مي كشد .

درياچه حوض سلطان : اين درياچه با مساحتي حدود 330 كيلومتر مربع ، در حاشيه بزرگراه قم- تهران و شمال استان قم قرار دارد . درياچه حوض سلطان شامل دو چاله جدا از هم به نام "حوض سلطان" و "حوض مرده" است كه آن دو را بيشتر حوض سلطان مي نامند . آبهايي كه به اين درياچه مي ريزد دايمي نيست و به علت عبور از طبقات نمكي ، بي نهايت شور است . اين درياچه بعد از اسلام تا حدود قرن 19 ميلادي دوره هاي خشك و مرطوب فراوان را گذرانده و با توجه به تغييرات مجراي رود مسيله يا رود شور ، به صورت درياچه و باتلاق و كوير درآمده است . از زمان صوفيه به بعد به سبب بناي سدي در بالاي پل دلاك ، كه آب رود قره چاي را به درياچه نمك هدايت مي كرد ، ارتباط بين درياچه حوض سلطان و درياچه نمك قطع يا ضعيف شده است . در سال 1262 ه.ق دو نيمه درياچه حوض سلطان به هم متصل و درياچه بزرگي را تشكيل داد .

سد پانزده خرداد : سد پانزده خرداد در مسير جاده قم – دليجان واقع شده و در سال 1373 افتتاح شد . 

سد سنجگان : بر روي رود سلفچگان از شعبات قمرود در استان احداث شده است .

سد كبار : اين بنا در 25 كيلومتري جنوب قم ، بر روي رودخانه كبار قرار گرفته و ظاهراً از آثار دوره ايلخاني (قرن 7و8 هـ .ق) است كه در دوره هاي بعد ، از جمله در دوره اخير تعمير و باز سازي شده است . علي رغم نوشته بيشتر محققان داخلي ،" والفرام كلايس" سد كبار را ، با اطمينان ، از آثار دوره صفوي مي داند . سد كبار از نمونه هاي جالب توجه سدهاي قوسي است كه طول تاج آن به 55 متر وارتفاع آن از كف رودخانه به 24 متر مي رسد . ضخامت ديواره سد در پايين10 و در بالا حدود 6 متر است .

سد مخزني امامزاده اسماعيل : يكي ديگر از سدهاي ارزشمند استان قم ، سد مخزني امامزاده اسماعيل.

رودخانه ابهر رود : رود شور يا ابهررود از كوه هاي سلطانيه قزوين سرچشمه گرفته و از به هم پيوستن دو رودخانه خزر رود و ابهر رود و برخي از رودهاي كوچك فرعي ديگر تشكيل مي ‌شود و با جهت كلي شمال باختري به جنوب خاوري از شش كيلومتري جنوب باختري حسن آباد (مركز بخش فشاپويه) گذشته و بر شوره‌ زار خاور حوضي سلطان جذب مي ‌گردد و پس از آبياري ابهر ، قزوين ، ساوجبلاغ و تهران به رودخانه كرج مي پيوندد . اين رودخانه به دليل داشتن نمك در پايين دست ، براي كشاورزي مناسب نيست ولي شاخه هايي از آن از امكانات گردشگاهي برخوردار است .

رودخانه قم رود : اين رودخانه كه به نام هاي گل افشان ، اناربار ، لهل رود و لعل بار نيز معروف است ، از زردكوه بختياري سرچشمه مي گيرد و پس از طي 288 كيلومتر به درياچه نمك مي ريزد . اين رودخانه در ابتدا به نام دربند معروف بود و در محل اخته خون در جنوب باختري گلپايگان سدي بر روي آن احداث شده است . قم رود در محدوده شهرستان هاي گلپايگان ، خمين ، محلات ، دليجان ‌و قم جاري است و اراضي اين نواحي را آبياري مي كند .

رودخانه قره چاي : رودخانه قره چاي از سراب هاي هفت عمارت ، باغ جم ، عباس آباد و پنجه علي در منطقه سربند اراك سرچسمه مي گيرد . اين رود بعد از مشروب كردن دهستان شراء از استان همدان ، وارد شهرستان اراك مي شود . قره چاي پس از آبياري نمودن اراضي كشاورزي شهرستان اراك ، در مسير خاوري– باختري وارد شهرستان تفرش مي شود و پس از دريافت آب رودخانه هاي گذار و هزلفان و با عبور از جنوب ساوه ، ‌درناحيه اي به نام پل دلاك به قم رود پيوسته و به درياچه قم مي ريزد .

رودخانه دره باغ : دره باغ رودخانه اي فصلي به طول 45 كيلومتر است كه در دهستان كهك ، شهرستان قم جريان دارد . سرچشمه اين رودخانه دامنه شمالي كوه هاي پلنگابي و قليق، 45 كيلومتري جنوب قم مي باشد . اين رودخانه در طول مسير از روستاهاي مسير كرميگان ، بيرهند ، ابرجس ، كهك ، سيرو و ورجان عبور مي كند و رودخانه فردو به آن مي ‌ريزد . رود دره باغ از ريزابه هاي قم رود و حوزه آن درياچه نمك قم است . شيب متوسط اين رود 5/3 درصد و مسير كلي آن شمالي است .

رودخانه شورفشاپويه : رود شور فشاپويه رودخانه اي دايمي است كه 420 كيلومتر طول دارد . اين رود در شهرستان هاي قم ، تهران ، ساوه ، كرج ، قزوين و خدابنده لو جريان داشته و از دامنه باختري كوه قره داغ واقع در دهستان سجاس رود ، در 30 كيلومتري شمال خاوري قيدار سرچشمه مي ‌گيرد و به نام خر رود از دهستان سجاس رود عبور كرده و به دهستان حومه از شهرستان قيدار (خدابنده) وارد مي ‌شود و ضمن آميختن با ريزابه‌هاي بسيار از10 كيلومتري خاور شهر قيدار عبور مي ‌كند و به نام چاي خر رود به دهستان خرقان باختري از شهرستان قزوين وارد مي ‌گردد . در اين دهستان با رودخانه شور خرقان مخلوط مي ‌شود و پس از قطع راه اتومبيل رو قزوين ـ همدان وارد دهستان خرقان خاوري مي ‌گردد و با رودخانه‌هاي آوج و كلنجين در هم مي ‌آميزد و به سوي شمال خاوري جريان مي ‌يابد. پس از عبور از روستاي سكزناب از دره خاوري كوه قره قرقان عبور مي ‌كند و به دهستان افشاريه وارد مي ‌شود . در اين دهستان نخست با رودخانه اورونگاش مخلوط مي ‌شود و سپس به صورت خشكرودي به دهستان رامند جنوبي و سپس به دهستان دشت آبي وارد مي ‌گردد و پس از آميختن با ابهر رود به رود شورفشاپويه تغيير نام مي ‌دهد . در اين جا به سوي جنوب متوجه مي ‌شود و از باختر روستاي قشلاق حسين خاني مي ‌گذرد و پس از طي حدود هشت كيلومتر به خاور منحرف مي ‌گردد و از ميان شوره ‌زار دامنه جنوبي ارتفاعات حلقه ور عبور مي ‌كند و پس از گذشتن از دامنه خاوري كوه كردها به دهستان زرند از شهرستان ساوه داخل مي ‌گردد و به سوي جنوب خاوري خط آهن تهران – قم ، همچنين راه اتومبيل رو تهران ـ ساوه را قطع مي ‌كند و به دهستان فشاپويه از شهرستان تهران وارد مي ‌گردد . در اين دهستان نخست با قشلاق هفت تپه با رودخانه سرود مخلوط مي ‌شود و سپس به موازات رودخانه كرج و به فاصله متوسط 10 كيلومتر به سوي جنوب خاوري روان مي ‌گردد و با طي يك قوس بزرگ راستگرد از دهستان فشاپويه خارج و به دهستان قمرود از شهرستان قم وارد مي ‌شود و سرانجام در 75 كيلومتري خاور قم به درياچه نمك مي ‌ريزد . شيب متوسط اين رود 4/0 درصد و مسير كلي آن جنوب خاوري است .

رودخانه زواريان : زواريان رودخانه اي فصلي است كه در دهستان راهجرد خاوري ، شهرستان قم جريان دارد . اين رود از دامنه خاوري كوه خستك ،51 كيلومتري جنوب باختري قم سرچشمه مي گيرد . اين رودخانه پس از سيراب ساختن روستاهاي زواريان ، سلفچكان ، عنايت بيگ ،‌ حسين آباد به طرف جنوب منحرف مي گردد و با دو پيچ نسبتاً بزرگ در دو كيلومتري شمال روستاي بخشايش به تلخه رود مي ‌ريزد .

رودخانه سولقان : رودخانه فصلي سولقان در شهرستان هاي تفرش و قم ، استان هاي مركزي و قم جريان دارد . اين رودخانه از ارتفاعات 19 كيلومتري خاور تفرش طي ريزابه‌هاي متعدد سرچشمه گرفته و ضمن عبور از دهستان قاهان با رودخانه وزوا مخلوط مي ‌شود و پس از ورود به شهرستان قم در حدود روستاي آوه محو و ناپديد مي شود . مازاد آب اين رودخانه در فصل هاي پر باران به قره سو مي ‌ريزد .

رودخانه شورراهجرد : رودخانه شورراهجرد يك رودخانه فصلي به طول 28 كيلومتر است كه در دهستان راهجرد خاوري ، شهرستان قم جريان دارد . اين رود از دامنه كوه خستك 48 كيلومتري جنوب باختري قم سرچشمه مي گيرد . شورراهجرد از ريزابه هاي قره سو و حوزه آن درياچه نمك قم است .‌ شيب متوسط اين رود 6/1درصد و مسير كلي آن خاوري است .

رودخانه شورقم رود : رودخانه شور قم رود رودي فصلي با طول 15 كيلومتر است . اين رود در دهستان قمرود ، شهرستان قم جريان دارد و از 16 كيلومتري شمال باختري قم سرچشمه مي گيرد . شور قم رود از ريزابه هاي رودخانه لك شور و حوزه آن درياچه نمك قم است . شيب متوسط اين رود يك درصد و مسير كلي آن شمال خاوري است .

رودخانه سياه آب آدران : رودخانه سياه آب آدران شاخه‌اي از رودخانه كرج است . اين رودخانه در شهرستان هاي كرج ،‌ تهران و قم ، استان هاي تهران و قم جريان دارد .

رودخانه چاي خر رود : اين رودخانه شاخه‌اي از رودخانه شور فشاپويه است كه در شهرستان هاي قم ، تهران ،‌ ساوه ، كرج و قزوين جريان دارد.

رودخانه شاه چاي : رودخانه شاه چاي شاخه‌اي از رودخانه كرج است كه در شهرستان هاي كرج ، تهران ، قم و در استان هاي تهران و قم جريان دارد.

استان قم گونه هاي مختلفي از حيات وحش را در خود جاي داده است . اين گونه ها شامل پستان داران ، خزندگان و پرندگان مي شود . زمين هاي مسطح پارك ملي كوير با پوشش گياهي كويري و نيمه كويري ، زيستگاه پستاندارني مانند جبير ، آهو و گونه هاي با ارزش حمايت شده و كم يابي مانند پوزپلنگ و گورخر است . بخش هاي كوهستاني آن نيز با پوشش گياهان استپي داراي تعداد قابل توجهي وحوش كوه زي مانند كل ، بز ، قوچ و ميش است . محدوده استان قم از نظر تنوع پرندگان نيز اهميت ويژه اي دارد ، كبك و تيهو كه از پرندگان بومي به شمار مي آيند و انبوهي از پرندگان مهاجر چون فلامينگو ، آنقوت ، سرسبز و خوتكا به آب بندها و شوراب هاي اطراف اين استان روي مي آورند . 

منطقه ييلاقي كهك : شهر كهك با روستاهاي اطراف آن ، آب و هواي معتدل كوهستاني دارد و از مناطق ييلاقي استان قم به شمار مي رود . وجود باغهاي زيبا ، كوه هاي مرتفع و آب شيرين از ويژگي هاي منطقه است و وجود مجتمع هاي توريستي و تفريحي باعث جذب توريست مي شود .

روستاهاي بالادست شهر كهك مانند : فردو ، وشنوه ، كرمجگان ، اول ، خاوه ، بيدهند و ... از روستاهاي ييلاقي و زيباترين روستاهاي ايران هستند .

منطقه ييلاقي خلجستان : خلجستان نيز با روستاهاي اطراف آن ، آب و هواي معتدل كوهستاني دارد و از مناطق ييلاقي استان قم به شمار مي رود .

منطقه قاهان : دهستان قاهان داراي دو دره است . يكي دره كهندان در روستان ونان (عروس خلجستان) و دره ديگر كه از آغلك شروع و بعد از روستاي زيباي بنابر و روستاهاي جميزقان ، قاهان به كاسوا و انجيله ختم مي شود . وجود باغ هاي زيبا ، مجموعه گلخانه كوثر ، كوه هاي مرتفع ، آب شيرين و قرار گرفتن در مسير بزرگراه هاي قم- ساوه و قم- تفرش ، سبب شده تا گردشگران داخلي و خارجي از اين منطقه ديدن كنند . 

مراسم يادمان ورود حضرت معصومه (س) به قم : روز بيست و سوم ربيع الاول سال 201 ه.ق روز ورود حضرت معصومه (س) از مسير ساوه به قم است . در اين روز مردم قم به اتفاق موسي بن خزرج ، كه از بزرگان قم و از ارادتمندان به اهل بيت (ع) بود ، تا بيرون شهر به استقبال آن حضرت مي روند و موسي بن خزرج كه افسار شتر حضرت را به دست داشت ، آن بانوي بزرگوار را به منزل شخصي خود هدايت مي كنند . همه ساله ، خادمان حرم آن حضرت در اين روز طي يك حركت نمادين ، به استقبال آن حضرت مي روند و اين روز را گرامي مي دارند . 

لاله گرداني : مراسم لاله گرداني يا شمعد ان گرداني حرم حضرت معصومه (س) از جمله مراسم هاي زيبا و ديدني است . اين مراسم مخصوص خادمان حرم است كه هنگام تغيير كشيك انجام مي شود .

سر درختي : اين مراسم در اوايل بهار در روستاي وشنوه قم براي در امان ماندن باغ ها از گزند سرما اجرا مي شود . به اين منظور با هزينه اهالي گاوي خريداري مي شود. سپس دستمال سبز رنگي به دور گردن گاو بسته مي شود و آن را در روستا مي گردانند . در مرحله بعد گاو را در امامزاده قرباني مي كنند و از گوشت آن حليم مي پزند و در بين اهالي تقسيم مي كنند .

لباس هاي محلي : لباس هاي محلي قم ؛ بيشتر در گذشته مورد استفاده قرار مي گرفت . زنان در روستاها لباس‌هاي بلند بر تن مي‌كردند كه تا زانوي آن ها مي‌رسيد و معمولاً اين لباس ها سفيد گلدار بود و در زير آن شلوار به پا مي‌كردند . لباس هاي آن ها دو جيب داشت كه در اطرافش دوخته شده بود . زن ها هميشه حتي در خانه روسري (چارقد) سفيد بر سر داشتند . چارقد را به صورت مثلثي تا مي‌كردند و بر سر مي‌زدند و براي محكم كردن آن يا گره مي‌زدند يا با سنجاق آن را وصل مي‌كردند . بعضي از آن ها در دو طرف سنجاق پارچه كوچك سبزي كه با يكي از زيارت‌هاي ائمه يا امامزادگان متبرك شده بود را قرار مي‌دادند . آن ها اگر پولي همراه خود داشتند در گوشه‌ چارقد خود گره مي‌زدند .

موسيقي محلي : هيچ كس تصور نمي كرد در يك چنين استان كوچكي بتوان گونه هاي متنوع و جذابي از موسيقي بومي و سنتي پيدا كرد. اجراي گروه موسيقي چوگور از شهر قم كه در واقع متعلق به شاهسون هاي مقيم اين منطقه بود، رنگي ديگر از موسيقي قومي و بومي ايران را به نمايش گذاشت. پس از آن گروه كوبه اي "ضرب سماع" به سرپرستي سيد حميد شاه احمدي و آواز و ضرب زورخانه سيد محمدعلي اسحاقي اجراي زيبايي از موسيقي كوبه اي و آواز نوا ارائه كردند. در ادامه برنامه وقتي هنرمندان سفيد پوش ايل شاهسون با سرنا و دهل و انجام بازي هاي محلي خود به روي صحنه آمدند، گل روي حاضران شكفت.

غذاهاي محلي : در قم علاوه بر تهيه و مصرف همه غذاهاي رايج در كشور ايران ، برخي غذاها و نان هاي محلي نيز تهيه مي شوند كه انواع آش و آب گوشت ازجمله غذاهاي ياد شده هستند .

آب گوشت هويج برگه ، آب گوشت بزباش ، آب گوشت قونبيط (كه بيشتر در ماه مبارك رمضان و بر سر سفره افطار مصرف مي شود)

آش اوماج ، آش پتله (جو) ، آش سنگك ، آش شله ، آش قارقورت ، آش گندم ، آش اسفندي ، آش جو ، آش قنبيط ، آش بي بي فاطمه

مزگو ، دم پختي (دم پختك) ، دم پزك ، پلته پلو ، كباب ، شامي ، كوفته ، كال جوش (كله جوش) ، چنگال ، اشكنه ، قورمه ، كاچي ، زيره داغ ، حليم  لوبيا ،  شير برنج ، برنج و خورش (كه همان انواع مختلف خورش از قبيل قيمه ، قورمه سبزي ، فسنجان و بادمجان و ... است) از جمله غذاهاي مورد مصرف در منطقه قم هستند.