جامعه عشايري در تركيب اجتماعي استان كردستان از اهميت ويژه اي برخوردار است. عشاير اين استان از طوايق قديمي كرد ايران هستند كه بيشتر آنان در مناطق بانه سقز، مريوان، ديواندره، سنندج و اورامانات اسكان يافته و يا به صورت محدود و كوتاه كوچ مي كنند و در اغلب مواقع به دامپروري مي پردازند.
استان كردستان از نظر كشاورزي در سطح كشور از اهميت بالايي برخوردار است. وجود منابع آبي كافي، وجود منابع خاك كافي، بارندگي مناسب، وجود مراتع غني و زياد و وجود دشت هاي حاصلخيز چون دشت مريوان و قروه باعث توسعه و افزايش توان بخش كشاورزي استان شده اند. توليدات كشاورزي اين استان به ترتيب اهميت، گندم،‌ جو و حبوبات تشكيل مي‌دهد كه دو به دو صورت ديمي و آبي صورت مي‌پذيرد.
در بخش دامپروري، يكي از قطب هاي اصلي دامداري كشور به حساب مي آيد و از ميان دام‌‌ها ،‌ گوسفند و بره بيش‌ترين اهميت و تعداد را دارد. از ديگر فعاليت‌هايي كه در اين استان انجام مي‌گيرد،‌ پرورش زنبور عسل است كه در كردستان از رونق بسزايي برخوردار است.
فعاليت‌هاي صنعتي استان كردستان نسبت به ساير استان‌‌هاي كشور بسيار محدود است و از مناطق توسعه نيافته صنعتي كشور به شمار مي‌رود. صنايع اين استان به طور كلي، به دو گروه ماشيني و دستي تقسيم مي‌شوند:
صنايع ماشيني استان مشتمل بر گروه‌هاي صنايع كاني غيرفلزي، شيميايي، سلولزي، نساجي و چرم،‌ غذايي، برق و الكترونيك هستند. در بخش صنايع دستي نيز در حال حاضر در نقاط شهري و روستايي كردستان عده زيادي به توليد محصول هاي گوناگون دستي كه هم مصرف خانگي و هم ارزش تجاري دارند مشغول هستند. اهم اين صنايع دستي عبارتند از: فرش بافي، گليم‌‌بافي، نساجي، نازك‌كاري چوب، گيوه‌دوزي، خراطي، سوزن‌دوزي، قلاب‌دوزي، پولك‌دوزي،‌ منجوق‌دوزي و ساخت زينت‌آلات محلي.

قوم ماد در مناطق مختلف ايران، به ويژه درمنطقه غرب پراكنده بوده، گستردگي قلمرو سكونت اين قوم و تنوع اقليم آن سبب شده كه مردم اين ناحيه براي تنظيم اقتصاد، معيشت و فعاليت هاي خود چند نوع تقويم راپديد آورند.
      درنواحي مرتفع شمالي تقويم شباني برمبناي محاسبات خورشيدي و درنواحي پست تر جنوبي تقويم زراعتي بر مبناي گردش ماه و طلوع ستاره سهيل به وجود آمد. عشاير كوچ روييلاق و قشلاق خود را بر اساس فصل خورشيدي تنظيم مي كردند. نزد عشاير كوچ رو جنوب، بهار كردي از 15 بهمن ماه و زمستان كردي از 15 آبان ماه آغاز مي شود. آثار اين نوع تقسيم بندي و تقويم بر گرفته از سرشت طبيعت را هنوز مي توان با وجود گذشت قرون متمادي، در رفتارهاي زباني اقوام ساكن زاگرس و پيرامون آن مشاهده كرد.
      فصول مختلف سال در كردستان شامل به هار (بهار)، هاوين (تابستان)، پاييز (پاييز) و زمستان (زمستان) است. برخي از طوايف كرد مانند شكري ها، شروع سال را اول پاييز مي دانند و از اول پاييز سال بعد را يك سال ورز مي گويند كه يك سال كشاورزي است. ماه هاي كردي در طوايف مختلف، نام هاي گوناگون دارد كه در هر حال توصيفي از فصول مختلف سال و با الهام از زندگي گياهان، جانوران و آداب كشاورزي و گله داري است. فروردين ماه را «چه ژنانه» مي گويند و ماه جشن است. از اين ماه در برخي از نقاط كردنشين باعنوان «خاك ليوه» نيز ياد مي شود. ارديبهشت ماه را «گولان» -ماه وسط بهار- يا «بانه مه ر» مي گويند كه به معناي رفتن گوسفندان به ييلاق است. اين ماه را «شيست باران» كه همان شست باران است. نيز مينامند. «باره به ران» به معناي پرش قوچ و «تارا» نيز از ديگر اين ماه است. برخي معتقدند در اين ماه انسان دچار تنبلي مي شود و به خواب تمايل بيشتري پيدا مي كند و اگر بخوابد تا آخر سال تنبل و بيكار خواهد بود. اين ماه را در برخي از روستا ها، «به خته باران» نيز مي گويند و معتقدند كه بارش باران در اين ماه قطعي نيست. خرداد را «زه ردان» يا «ئاخر مانگ به هار» -ماه آخر بهار- مي نامند. زردان به معني زردي ها و نشانه زرد شدن گياه، به ويژه جو است. از همين رو اين ماه «جو زردان» نيز ناميده مي شود. در بعضي روستاها به اين ماه «ئالف دوربين» به معني ماه جمع كردن علف، نيز مي گويند. تير ماه را «پوشه ر» يا «ئه ول مانگ هاوين» -ماه اول تابستان- مي گويند. در اين ماه كار جدا كردن كاه از دانه گندم انجام مي شود. اهالي معتقدند در اين ماه گاو و گوسفندان زيادي دچار مرگ و مير مي شوند و از اين رو نام ديگر اين ماه در بين مردم «مندار مانگ» يا «مردار مانگ» است. مرداد ماه را «گه لاويژ» يا «ناوراس مانگ هاوين» -ماه وسط- نيز مي گويند. «گه لاويژ» به معني توده محصول و نيز ستاره اي است كه يك بار در اين ماه و بار ديگر 45 روز پس از شروع زمستان در آسمان پديدار مي شود.

نازك كاري
شهر سنندج‌، مركز توليد صنايع‌ چوبي‌ مانند نازك‌كاري‌، معرق‌ و منبت‌كاري‌ است‌ و مردمان‌ آن‌ از حدود 100سال‌ پيش‌ به‌ خلق‌ آثار هنري‌ در اين‌ زمينه اشتغال‌ دارند.

در حال‌ حاضر انواع‌ توليدات‌ نازك‌كاري‌ و كارگاه‌هاي‌ صنايع‌ چوبي‌ و سنتي‌ به‌ دو گروه‌ عمده‌ تقسيم‌ مي‌شوند:                                                   

توليدات‌ صرفاً تزييني‌ و توليدات‌ كاربردي.
نازك كاري چوب
ساخت فرآورده هاي چوبي و نازك كاري در سنندج سابقه طولاني دارد و محصولات چوبي اين شهر از قديم الايام خواستاران فراواني داشته، به ويژه تخته شطرنج هاي سنندج از مرغوبيت خاصي برخوردار است و در كارگاه هاي نازك كاري علاوه بر تهيه تخته شطرنج محصولهاي ديگري از قبيل قوطي سيگار و شيريني خوري و كيف زنانه و جعبه و لوازم آرايش و سيني و بشقاب و غيره توليد مي شود.
امروز كارگاه هاي خراطي كردستان بيشتر به تهيه قليان، پيپ، چپق، عصا، چوب دستي و چوب سيگاري مي پردازند.

گيوه كشي
گيوه‌ يا «كلاش‌» پاي‌افزاري‌ راحت، مقاوم‌ و ارزان‌ است‌ كه‌ در جوامع‌ كوچ‌نشين‌، روستايي‌ و شهرنشين‌ مورد استفاده‌ قرار مي‌گيرد. سادگي‌ ابزار كار و در دسترس‌ بودن‌ مواد اوليه‌ براي‌ توليد آن‌ و همچنين‌ وجود نيروي كار در دسترس‌، موجب‌ رواج‌ پيشه‌ گيوه‌كشي‌ در كردستان‌ به‌ ويژه‌ در ناحيه‌ اورامانات‌ شده‌ است‌. مراكز عمده‌ توليد گيوه‌ در كردستان، آبادي‌ اورامانات‌ و هجيج‌ است‌ و در قصبه‌ نودشه‌، گيوه‌كشي‌ از مشاغل‌ عمده‌ مردمان‌ محسوب‌ مي‌شود.

كاشي كاري
صنعت كاشي كاري نيز در كردستان رونق بسياري دارد و اين صنعت از قرن سيزدهم هجري قمري به بعد رو به پيشرفت گذاشت و داخل مسجد "دارالاحسان" و مسجد "دارالامان" و خانه هاي قديمي سنندج از كاشي هاي معرق پوشيده است و هنر ساختن كاشيهاي معرق در زمان " امان الله خان اول اردلان " اوج گرفت و صنعت كاشي سازي در اين زمان رو به تكامل گذاشت.

منبت كاري
منبت كاري چوب در كردستان از قديم رواج داشته و درهاي چوبي در كردستان و برخي از روستاهاي آن كه به جاي مانده متعلق به دوران صفوي بوده كه داراي كنده كاريهاي دقيق و به صورت گل و كتيبه هاي گوناگون است.
منبت كاريهايي كه بر در امامزاده ها و مشايخ انجام شده بسيار با ارزش است و امروز هم منبت كاران كرد در كردستان به كار خود ادامه مي دهند و منبت كاري رواج كامل دارد.
اكنون در سنندج معروفترين و زبردست ترين منبت كاران در كارگاه هاي خود همراه با سبكهاي جديد، كه در آن ابداع و ابتكار خود را محفوظ داشته اند، مشغول به كارند.

قواره بري
از ديگر تزيينات‌ كاربردي‌ در بناهاي‌ قديمي‌ سنندج، پنجره‌هاي‌ چوبي‌ با شيشه‌هاي‌ رنگي‌ است‌. جريان‌ رنگ‌ و نور در لابه‌لاي‌ گره‌ها و چفت‌ و بست‌ پيچان‌ نوارهاي‌ چوبي‌، فضايي‌ رويايي‌ و خيال‌انگيز در اتاق‌هاي‌ اين‌ ساختمان‌ها به‌ وجود مي‌آورد. قدمت‌ اروسي‌سازي‌ در سنندج‌ تقريباً به‌ 350 سال‌ پيش‌ مي‌رسد و نمونه‌هاي‌ موجود بر مهارت‌ كم‌نظير استادكاران‌ سنندجي‌ در اين‌ هنر، مهر تأييد مي‌گذارد.

موقعيت و وسعت : استان گلستان در قسمت شمالي كشور، بين عرض جغرافيايي 36 درجه و30 دقيقه تا 38 درجه و8 دقيقه شمالي و طول جغرافيايي 53 درجه و 57 دقيقه تا 56 درجه و 22 دقيقه شرقي از نصف النهار گرينويچ واقع شده است . اين استان از شمال به جمهوري تركمنستان، از غرب به استان مازندران و درياي خزر، از جنوب به استان سمنان و از شرق به استان خراسان شمالي محدود مي شود .
مساحت استان 22022 كيلومتر مربع بوده و حدود 33/1 درصد از كل مساحت كشور را به خود اختصاص داده است. از اين محدوده 1126000 هكتار را مرتع و 430000 هكتار را جنگل و در مجموع حدود 70 درصد از سطح استان را منابع طبيعي تشكيل ميدهند .
اين استان بدليل برخورداري از شرايط ويژه و متنوع آب و هوايي همچون آب و هواي معتدل كوهستاني، بياباني و نيمه بياباني قدمت تاريخي هفت هزار ساله و وجود بيش از هزار اثر تاريخي و فرهنگي ارزشمند اعم از ابنيه تاريخي، اماكن مذهبي، تپه ها و محوطه هاي باستاني و تاريخي، آرامگاه ها، برج ها، پل هاي تاريخي، مساجد و امامزاده ها و بافت هاي قديم شهري، كاروانسراها، قلعه ها، غارها و مدارس علوم ديني، دارا بودن مناظر بديع و چشم اندازهاي طبيعي نظير كوه، جنگل، جلگه، دشت، صحرا، درياچه، خليج، جزيره، آبشار، تالاب، دهكدة ييلاقي، جايگاه ويژه اي در عرصة ميراث فرهنگي و  وضعيت گردشگري كشور ايجاد نموده است.
مسافت اين استان تا تهران حدود 380 كيلومتر و تا مشهد 550 كيلومتر است .

تكاياي تاريخي گرگان :
تكيه از عناصر مذهبي مهم شهر گرگان به شمار مي آيد كه در ايام سوگواري و مناسبات مذهبي به ويژه ماه محرم تقدس ارزشمندي پيدا مي نمايد.

تكيه دربنو ( درب نو ) :
اين تكيه در محله قديمي دربنو شهر گرگان و در ضلع غربي مدرسه عماديه واقع شده است. تكيه دربنو داراي نقشه ساختماني ذوزنقه اي شكل مي باشد و اطراف آن را در حال حاضر بناهاي دو طبقه در بر گرفته اند.

تكيه عباسعلي :
محله بزرگ ميدان يا دروازه نو يكي از سه محله اصلي و بزرگترين آنان در شهر گرگان محسوب مي گرديد. تكيه عباسعلي به همراه تكاياي دربنو و دوشنبه اي  از محلات فرعي آن بوده اند. اين سه تكيه قسمت هايي از مجموعه گسترده و به هم پيوسته بازار كهنه هستند كه شامل فضاهاي عمومي و خصوصي بسيار متنوع و وسيع بوده است.

تكيه سر چشمه :
در تقسيم بندي تاريخي محلات بافت قديم گرگان ‹‹ سرچشمه ›› قسمتي از محله بزرگ سبزه ميدان به شمار مي آيد.
تكيه سرچشمه با فرم تقريبي مربع و مساحت آن 600 متر مربع است.

تكيه سبزه  مشهد :
تكيه سبزه مشهد در ضلع شمال شرقي محله قديمي سبزه مشهد و مصلي شهر گرگان قرار دارد. تكيه سبزه مشهد با مساحت تقريبي 790 متر مربع يكي از بزرگترين تكاياي گرگان است. تكيه داراي سه در ورودي مي باشد و بام قرآن سفالپوش بوده و از دو طبقه تشكيل شده است در طبقه بالا اتاق هايي جهت اسكان هيات هاي مذهبي محلي در نظر گرفته شده است.

تكيه نعلبندان :
تكيه نعلبندان در مركز محله اي به همين نام در حاشيه شمالي خيابان امام خميني شهر گرگان قرار دارد. اين تكيه به سبب واقع شدن در مركز بازار قديمي نعلبندان از اهميت ويژه اي برخوردار است.
اين تكيه به مساحت 420 متر مربع داراي پلان ذوزنقه اي است. تكيه داراي سه ورودي است كه دو ورودي اصلي آن در گوشه هاي جنوب شرقي و غربي قرار دارند و ورودي سوم در ميان بدنه جنوبي تكيه واقع شده است.

تكيه پاسرو :
اين تكيه در محله قديمي پاسرو در شرق محله نعلبندان و مسجد جامع گرگان قرار دارد و در گذشته يكي از بخش هاي فرعي محله نعلبندان بوده است.
تكيه پاسرو كه در وسط بازار قرار گرفته است داراي مساحتي به ميزان 1200 متر مربع مي باشد و فرم پلان آن نيز نا منظم اما شبيه به ذوزنقه است .

تكيه ميخچه گران :
اين تكيه در مركز محله ميخچه گران و در حاشيه شرقي خيابان شهر قرار گرفته است. اين محله در گذشته جزء محلات فرعي نعلبندان بوده ولي امروزه آن را به عنوان محله اي مستقل مي شناسند. مساحت تقريبي آن 570 مترمربع  و در دو طبقه ساخته شده است.

تكيه شاهزاده قاسم :
اين تكيه در ميان مردم به نام ‹‹ شازده قاسم ›› نيز شناخته مي شود و در غرب محله قديمي ميدان شهر گرگان واقع شده است. مساحت تقريبي آن 380 متر مربع و داراي پلاني مستطيل شكل دارد.

تكيه مير كريم :
اين تكيه در شمال غربي محله ميدان ، در محله اي به نام مير كريم شهر گرگان قرار دارد. شكل هندسي اين تكيه مستطيلي بوده و محورهاي آن در امتداد شمال شرقي به جنوب غربي و جنوب شرقي به شمال غربي قرار گرفته است. مساحت اين تكيه در حدود 1200 متر مربع مي باشد.

تكيه سر پير :
سر پير يكي از محلات قديمي سبزه مشهد گرگان است. اين محله با محله باغان مرز شمالي بافت قديم شهر گرگان را شامل مي شود . تكيه سر پير كه نام ديگر آن ‹‹ عباسخاني ›› است در مركز اين محله قرار دارد. اين تكيه مساحتي در حدود 900 متر مربع داشته و يكي از تكاياي بزرگ گرگان به شمار مي ايد. تكيه سر پير دو طبقه بوده و نقشه اي مستطيل شكل دارد.

تكيه دباغان :
محله دباغان در ضلع شمالي محله بزرگ و قديمي سبزه مشهد شهر گرگان واقع است و يكي از محلات فرعي محسوب مي شود تكيه دباغان داراي مساحتي در حدود 380 متر مربع و پلان آن شكل مربع را داراست . تكيه دباغان در مركز اين محله و در غرب خيابان شهدا واقع شده است.

تكيه دوشنبه اي :
محله كوچك دوشنبه اي از محلات فرعي وابسته به محله ميدان مي باشد. تكيه دوشنبه اي ، تكيه اي بسيار كوچك است كه در مركز اين محله قرار دارد.

بقعه شاهزاده قاسم :
اين بقعه در گذر شاهزاده قاسم محله ميدان از محلات قديمي شهرستان گرگان واقع است . بناي اصلي بقعه هشت ترك دارد كه اضلاع آن دو به دو برابر است.

بقعه نه تن :
بقعه نه تن در گذر مير كريمي محله ميدان در بافت قديمي شهر گرگان واقع شده است . بناي اصلي چهار ضلعي مي باشد. در ضلع شمالي و جنوبي دو طاق نما ساخته شده است. طاق بقعه از داخل به شكل گنبدي است.

بقعه معصوم زادگان راضيه و مرضيه :
اين بقعه در گذر دوشنبه محله ميدان در بافت قديم شهر گرگان واقع است . بناي آن اطاقي به ابعاد 4 × 4 متر مي باشد.

بقعه پنج تن ( پنج امام ) :
بقعه پنج تن در دهكده لمسك ( از روستاهاي سدن رستاق  استر آباد قديم ) واقع است. بناي اصلي از خارج هشت ترك و بام آن سفال سر است.

بقعه شاهزاده عبدالله :
اين بقعه در روستاي حيدرآباد ( از روستاهاي سدن رستاق استرآباد ) واقع شده است. بناي اصلي بقعه و مسجد و كفش كن در امتداد هم و به شكل مربع مستطيل قرار گرفته است. در داخل مسجد دو رديف ، شش ستون چوبين ايجاد شده است.

بقعه ( تكيه گاه ) خضر :
بقعه خضر در تول چشمه در دامن تپه قلعه خندان در محدوده شهر گرگان واقع شده است. اين بقعه از داخل بنايي است مربع شكل كه در هر ضلع سه طاق نما قرار دارد.