زبان و گويش : گويش هاي قم به 132 نمونه مي رسد . استان قم 132 گويش گردآوري شده دارد و نمونه هاي باقي مانده آن بزودي گردآوري مي شود . 132 گويش در اداره ميراث فرهنگي و گردشگري استان قم گردآوري شده است . از 160 روستاي اين استان 132 نمونه گويشي گردآوري شده است كه در ميان آنها گويش هاي تركي ، تركي قشقايي ، كردي ، خلجي ، بختياري و كله كوي شيرازي به چشم مي خورد كه گردآوري آنها يك ماه به طول انجاميده است . گردآوري گويش هاي منطقه جعفريه استان قم هنوز انجام نشده است . در تمام قسمت‌هاي قم زبان ارتباطي همان فارسي رايج است كه مورد استفاده قرار مي‌گيرد. اما مهاجرين ساكن اين منطقه علاوه بر زبان فارسي به گويش و لهجه خاصي نيزسخن مي‌گويند . مثلا عرب ها به زبان عربي ، افغاني ها به زبان پشتو و ترك ها به زبان تركي. خلج‌ها كه در فاصله سده هاي يازدهم تا چهاردهم در اين منطقه اسكان يافته‌اند به گويش خاص خود تكلم مي كنند كه به گروه زبان‌هاي تركي تعلق دارد . ساير گروه‌ها ترك زبان ايران به دشواري قادر به درك زبان خلجي هستند و زبان سخت و نا آشنايي است.