امامزاده عبدالعظيم حسني
نسب حضرت عبدالعظيم حسني ( ع ) به واسطه و با چهار پشت، به امام حسن مجتبي ( ع ) مي رسد. بناي اصلي و نخستين بقعه يعني حرم آن، در نيمه دوم قرن سوم هجري توسط محمد پسر زيد داعي علوي، تعمير اساسي شد. درگاه اصلي ورودي بنا كه در سمت شمال قرار دارد بار اول در زمان پادشاهان آل بويه و سپس در دوره قاجار به ياري مجدالملك كامل شد. گورستان حضرت عبدالعظيم حسني با مقابر، صحن ها و مجموعه هاي خصوصي اطراف حرم، اعتبار ويژه اي دارد. احترام و تقدس ويژه اي كه مردم براي حضرت قائل بوده اند، موجب خاكسپاري بسياري از شخصيت هاي سياسي، اجتماعي، فرهنگي در اين گورستان شده است. ناصرالدين شاه، قاآني شيرازي، قائم مقام فراهاني، بديع الزمان فروزانفر، آيت اله كاشاني، علامه محمد قزويني، حسينعلي ميرزا نصرت السلطنه، ستارخان ، گروهي از دراويش نعمت الهي و فرزندان آيت اله بهبهاني در اين گورستان آرميده اند. از آثار تاريخي اين مجموعه سر در آجري دوران سلجوقي است و نيز صندوقي از چوب عود، گردو با كتيبه هايي به خط نسخ و ثلث برجسته كه به سال 725 هـ . ق تعلق دارد. پوشش زيرين گنبد با طاق ضربي مدور در زمان شاه تهماسب تغيير يافت و پوشش خارجي آن در سال 1270 هـ . ق به دستور ناصرالدين شاه با خشت هاي مسي زرين تزيين شد.  ضلع جنوبي مقبره ناصرالدين شاه به وسيله يك در كوچك اختصاصي به حرم امامزاده حمزه راه دارد. بقعه امامزاده طاهر نيز در سمت شرقي صحن بزرگ واقع است. مهم ترين صحن و ايوان حرم، صحن و ايوان بسيار وسيع آستانه است كه در شمال حرم واقع، و به دستور ناصرالدين شاه ساخته شده است. ايوان جنوبي حرم نيز در سال 944هـ . ق به فرمان شاه تهماسب صفوي ساخته و در دوره قاجار آينه كاري و تزئين شد.

امامزاده عبدالله آيين ورزان
در كيلومتر هفت جاده تهران – فيروزكوه بقعه امامزاده عبدالله فرزند امام جعفر صادق (ع ) واقع شده و به امامزاده «عبدالله افتح» شهرت دارد. در بناي بقعه، كتيبه اي موجود نيست و تنها تاريخ 730 هـ . ق بر روي ضريح چوبي نقش بسته است.

امامزاده عبدالله
بناي اين امامزاده در مسير جاده پيشوا – غياث آباد و در شرق روستاي غياث آباد قرار دارد. بناي اصلي بقعه در ميان بناي جديد الاحداث محصور است. صحن امامزاده شامل يك اتاق است كه در جبهه جنوبي دو اتاقك با بدنه و سقف آينه كاري شده ديده مي شود.  نـَسَب امامزاده عبدالله طبق تاريخ موجود، با واسطه به حضرت موسي بن جعفر (ع ) مي رسد.

امامزاده عبدالله و عبيدالله دماوند
اين امامزاده از بناهاي بسيار زيباي اواخر قرن هفتم هـ . ق درمنطقه دماوند است. بناي بقعه برجي آرامگاهي است با بدنه مضرس ( منقوش به نقش و نگارهايي به صورت دندانه ها ) و گنبد فيروزه اي رنگ كه بر سطح خارجي آن ، مهرهاي گچي مشاهده مي شود. در داخل، كتيبه اي حاوي آيات قرآن كريم وجود دارد.

امامزاده قاسم، شميران
امامزاده قاسم درشمال شميران و در روستاي قديمي« دژ عليا» واقع است. بناي اصلي امامزاده برجي هشت ضلعي است كه هر ضلع آن از داخل 25/ 2 متر عرض دارد و از آجر ساخته شده است. اين بقعه امروزه داراي صحن، ايوان، رواق و گنبد كاشيكاري است. اصل بناي بقعه را از قرن هفتم هجري دانسته اند. در زمان شاه تهماسب صفوي صندوقي با تاريخ 963 هـ . ق بر روي مرقد نهاده شد. ساختمان اصلي بقعه در زمان فتحعلي شاه قاجار توسعه يافت و ايوان بزرگ فعلي در طرف قبله بنا شد. صندوق امامزاده در سال 963 هـ . ق در سي و سومين سال پادشاهي شاه تهماسب صفوي روي مرقد نصب شد.

امامزاده قاسم وحيديه
اين امامزاده در محله جوقين يكي از محلات شهر وحيديه قرار دارد.  بنا به دوره صفويه تعلق دارد و به احتمال زياد ايوان آن در دوره قاجار اضافه شده است. پلان بنا چهار ضلعي است و يك ايوان شرقي دارد كه ورودي بنا را در خود جاي داده است. پوشش بقعه به صورت يك گنبد پله اي اجرا شده و پوشش ايوان به صورت طاقي است.

امامزاده موسي
اين بقعه در روستاي خوروين در شمال غربي شهر كرج واقع است. بناي كوچك امامزاده با پلان مربع، از داخل داراي ابعاد تقريبي 444 در 444 سانتي متر است. قطر ديوارها 150 سانتي متر و سقف بنا، گنبدي است.

امامزاده هادي و علي نقي
در مسير كرج – قزوين، نرسيده به شهر هشتگرد و محل «ينگه امام» مقبره امامزاده هادي و علي نقي از اولاد امام موسي كاظم (ع)، به چشم مي خورد. بناي اين امامزاده نزديك كاروانسراي ينگه و تپه بزرگ تاريخي واقع است. اين بنا از دو قسمت يعني ايوان شمالي در جلو و حرم اصلي در پشت آن تشكيل شده است. اين بنا از آثار دوره صفويه به شمار مي رود. درباره اين بقعه در سفرنامه ميرزا حسين فراهاني چنين آمده است: گويند دو نفر از اولادان حضرت موسي بن جعفر در اينجا مدفون هستند.

امامزاده هارون بن موسي
بقعه امامزاده هارون بن موسي در تكيه جوستان از توابع طالقان قرار دارد. بقعه و گنبد اين بنا از سنگ و گچ ساخته شده است. بناي امامزاده بسيار شكيل و زيباست و اهالي جوستان و روستاهاي اطراف احترام ويژه اي براي آن قايل هستند. در امامزاده هارون كتيبه اي سنگي به طول 90 و عرض 33 سانتي متر، حاوي فرمان شاه تهماسب صفوي به خط ثلث موجود است. در اين فرمان شاه تهماسب صفوي «به سبب عجز سكنه ي متوطنه (ساكن) و عدم استطاعت مالي مردم طالقان» آنها را از دادن ماليات معاف نموده است.

امامزاده يحيي، ورامين
بناي امامزاده يحيي درجنوب شرقي شهرستان ورامين و در محله اي معروف به كهنه گاه  قرار دارد. تاريخ بناي امامزاده يحيي، ماه محرم سال 707 هـ . ق است. سبك معماري مقبره شباهت زيادي به مسجد جامع و برج علاءالدين دارد. ورودي بنا در جهت شمال، داراي حياط وسيعي است كه از آن به عنوان گورستان استفاده شده است.بناي امامزاده يحيي يكي از چند اثر تاريخي دوره مغول است كه هنوز در ورامين بر جاي مانده و با گنبد زيباي آجري در محوطه گورستان محصور است. اين بقعه، محراب كاشيكاري بسيار نفيسي به تاريخ 663 هـ . ق اثر «علي بن محمد ابي طاهر» را در خود جاي داده بود كه اكنون در موزه «متروپوليتن» نيويورك نگهداري مي شود. روي مزار، سنگ قبري به شكل محراب با تاريخ 750 هـ . ق وجود داشت كه اكنون در موزه آرميتاژ روسيه جاي دارد. شجره نامه اي موجود است كه نسب امامزاده را به امام حسن (ع) مي رساند.

امامزاده يحيي، تهران
بقعه امامزاده يحيي در انتهاي محله «عودلاجان» نرسيده به خيابان ري در كوچه اي به نام امامزاده يحيي قرار دارد. به عقيده گروهي از پژوهندگان، اين بقعه مدفن حضرت يحيي از اولاد امام زين العابدين (ع) است، اما روي صندوق قبر بقعه، نام يحيي بن زيد فرزند امام حسن مجتبي (ع) آمده است. بناي اصلي امامزاده متشكل از برج خشتي هشت ضلعي احتمالاً به قرن هفتم هجري تعلق داشت و داراي گنبد هرمي شكل 12 ضلعي بود. اين بنا در سال 1318 تخريب شد و بناي فعلي در سال 1320 شمسي در همان محلي ساخته شد. صندوق منبت عتيقه بقعه، چنانكه در كتيبه آن اشاره شده است، به دستور «ملك شاه غازي» در سال 895 هـ . ق به وسيله دو برادر به نام هاي استاد حسين و استاد محمد لواساني ساخته شد.

امامزاده اسماعيل
امامزاده اسماعيل درخيابان شهيد مصطفي خميني، نزديك ميدان «سيد اسماعيل» قرار دارد و منسوب به اسماعيل از اعقاب امام علي النقي (ع) است. يك سوي اين بقعه به واسطه بازار سرپوشيده به خيابان اصلي بازار تهران راه مي يابد. اين مكان تاريخي شامل ميدان، آب انبار، مسجد- مدرسه فيلسوف الدوله و بازار سيد اسماعيل است. طبق كتيبه موجود، قدمت درِ چوبي بقعه به سال 886 هـ . ق يعني دوره آق قويونلو مي رسد و ظاهراً قديمي ترين سند بر جاي مانده براي قدمت شهر تهران است. كاشي هاي زرين فام مرقد متعلق به قرون هفتم و هشتم هـ . ق و مناره هاي موجود در اين بقعه از قرن سيزدهم هـ . ق باقي مانده است.

امامزاده احمد و محمود
در حوزه ماهدشت كرج، خياباني خاكي وجود دارد كه به تپه اي باستاني و بناي آرامگاهي خشتي منتهي مي شود. بناي امامزاده احمد و محمود بر تپه اي با ارتفاع حدود سه متر بنا شده و از فاصله دور در ميان دشتِ مسطح، نمايان است. مصالح به كار رفته در اين بنا فقط خشت و گل است و بنا به صورت چند ضلعي و با گنبد ضربي برپا شده است. در كنار امامزاده دو تپه باستاني وجود دارد كه تنوع و فراواني سفال هاي پراكنده در آنجا حكايت از اهميت آنها دارد. سفال هاي جمع آوري شده از سطح تپه ها، قدمت آنها را به قرون هفتم تا نهم مي رساند.

امامزاده ام كبري و ام صغري
اين بنا هم اكنون در داخل شهر اشتهارد با گنبد بلند كاشيكاري شده نمايان است. ساقه گنبد از دو قسمت تشكيل شده: قسمت زيرين گنبد با اشكال لوزي مزين شده و بقيه ساقه آن كه قاعده گنبد را تشكيل مي دهد، آجري است. اين بنا را مي توان به دوره صفويه نسبت داد كه بعد از آن در دوره هاي مختلف مورد مرمت قرار گرفته است.

امامزاده جعفر، پيشوا
بناي مرتفع و مجلل اين امامزاده، يادگار دوره صفويه است. گنبد كاشيكاري و صحن وسيع اين امامزاده در داخل شهر پيشوا خودنمايي مي كند. كتيبه ايوان حكايت از تعمير و الحاق آن به دستور فتحعلي شاه قاجار در سال 1227 هـ . ق دارد.

امامزاده جعفر، هشتگرد
اين بنا درداخل شهر هشتگرد واقع شده و گرداگرد آن را ديواري احاطه كرده است. قديمي ترين و اساسي ترين بخش اين بنا حرم آن است. داخل بقعه فاقد هرگونه تزئين يا نوشته و كتيبه است.

امامزاده حسن
اين بقعه درداخل شهر كرج واقع شده و بناي آن از داخل، به صورت چهارگوش وسيع است كه در وسط هر ضلع آن طاق نمايي برپا شده است. نماي خارج نيز به صورت چهارگوش در نهايت سادگي است. براساس كتيبه اي كه در داخل ايوان ورودي بنا قرار دارد، ساختمان امامزاده در ربيع الاول سال 906 هـ . ق و به فرمان ابوالمظفر شاه تهماسب اول صفوي انجام شده است.

امامزاده داود
اين آرامگاه در ميان دره هاي سبز، درشش كيلومتري توچال و 15 كيلومتري فرحزاد واقع است. در گذشته بقعه امامزاده داود از بنايي سنگي مشتمل بر صحن و طاق نماهاي كم عمق در اطراف و حرم و ايوان كوچكي در جنوب آن تشكيل مي شد و گنبدي سبز رنگ داشت. وجود درختان بيد بسيار كهن حكايت از بناهاي قبل از صفويه دارد.  نسب امامزاده براساس زيارت نامه بقعه به امام زين العابدين ( ع) مي رسد.

امامزاده رحمن و زيد
اين بقعه درحاشيه جنوب غربي روستاي پلنگ آباد اشتهارد قرار دارد و داراي سه گنبد آجري ساده، سرسرا و راهرو است. امامزاده رحمن و امامزاده زيد، در اين بقعه دفن شده اند. اين بقعه كه در وسط محوطه بزرگي واقع شده و داراي حصار آجري است، منظره اي جالب و با عظمت دارد. به ويژه نماي سه گنبد آجري آن جلوه اي خاص به بنا بخشيده است. از شيوه معماري ساختمان چنين به نظر مي رسد كه اين بنا به تدريج در طي سه قرن هفتم و هشتم و نهم هـ . ق تكميل شده است.

امامزاده زيد
اين امامزاده درراسته بازار شهر تهران قرار دارد و شامل يك حرم چهار ضلعي بزرگ و ايوان و صحن در سمت شرق با گنبد دو پوش مدور و ملحقات آن است. بناي اصلي بقعه به دوره صفويه (قرن دهم هجري) تعلق دارد. در زمان فتحعلي شاه و ناصرالدين شاه قاجار صحن و ايوان و گنبد دوپوش و متعلقات ديگري به آن افزوده شد. در كتاب آثار تاريخي تهران آمده است:« لطفعلي خان زند كه در سال 1209 به دستور آقامحمدخان در تهران به قتل رسيد، در مجاورت اين بقعه به خاك سپرده شده است».

امامزاده زين العابدين
بناي امامزاده زين العابدين سجاد ( ع) دركنار روستاي باغ خواص، در فاصله 10 كيلومتري ورامين قرار دارد. بقعه حياطي وسيع دارد كه مشجر و پوشيده از گورهاي دوره اسلامي است. بنا شامل اتاقي مربع شكل است. در ميانه هر ضلع طاق نما و در چهار گوشه آن، چهار طاق نما ديده مي شود. با تبديل پلان چهار به هشت، گنبدي بر آن تعبيه شده است و در زير آن نقوش بسيار زيبايي با استفاده از گچ شكل گرفته است.

امامزاده سلطان مطهر
اين امامزاده درحاشيه شهر بومهن در 52 كيلومتري شمال شرقي تهران، بر سر راه تهران – آبعلي قرار دارد. طرح كلي بقعه شامل پاي بست هشت ضلعي با گنبد هشت ترك است كه در نوع خود بسيار هنرمندانه بنا شده است. اين گونه بناها، در معماري ايران به ويژه در شمال و شمال شرقي كشور سابقه ممتدي دارد بخش هاي اصلي بقعه سلطان مطهر شامل حياط و ايوان بقعه، اتاق مقبره، كتيبه هاي سنگي مقابر هم جوار و صندوق چوبي بقعه است و «ملك كيومرث» يكي از مقتدرترين امراي محلي شمال ايران، آن را بنا نهاد.

امامزاده سيد نصرالدين
اندكي بالاتر از ميدان محمديه ( اعدام سابق ) بقعه سبزرنگي خودنمايي مي كند كه منسوب به مدفن نصرالدين از فرزندان امام سجاد ( ع ) است. اين بنا مشتمل بر حياط، صحن و بقعه هشت ضلعي است. بخش مهمي از صحن و حياط امامزاده در خيابان كشي هاي دوره پهلوي اول از بين رفت. بقعه اين بنا متعلق به سال 993 هـ . ق است كه در كتيبه چوبي طويلي به خط ثلث حك شده است.

امامزاده حسين، ورامين
بناي امامزاده ي معروف به «شاهزاده حسين»نزديك مسجد جامع ورامين واقع است. ساختمان موجود تنها ته رنگي از بناي باشكوه اوليه را كه متعلق به قرن هشتم هـ . ق است، برخود دارد. بيشترين آثار باقي مانده از بناي اصلي، در محراب نفيس آن به چشم مي خورد.

امامزاده صالح
بقعه امامزاده صالح درميدان تجريش تهران قرار دارد. گنبد كاشيكاري شده اين بنا چندين بار مرمت و بازسازي شد و سرانجام در سال 1368 به طور كلي تخريب و با كاشي جديد بازسازي شد. ضريح اوليه آن از چوب ساخته شده بود ولي بعدها از نقره و كتيبه هاي اطراف آن با آب طلا منقوش و مزين شده است.حرم اين بنا داراي ابعاد 5/6 * 6 متر است. امامزاده صالح كتيبه اي به تاريخ 700 هـ . ق داشت كه در تعميرات مدخل ساختمان از ميان رفت. در حمله مغول بناي امامزاده يكسره از بين رفته بود اما بانيان خيـّر آن را برپا داشتند. طبق كتيبه موجود در بنا مدفن صالح برادر امام هشتم مي باشد. در سال 1323 خورشيدي مرحوم حسن فداكار باني تغييرات و نصب كاشي مجدد در گنبد آن شد.

امامزاده شاهزاده محمد
در روستاي ايجدان ورامين قرار دارد.

امام زاده سيد سلطان محمود خاوه اي
در جواد آباد ورامين

امامزاده هادي
در نزديكي ابن بابويه شهر ري از دوره صفويه به يادگار مانده

امامزاده كوكب الدين
در غرب شهرستان ورامين و مربوط به دوره ي مغول، سلجوقي است.

امامزاده علي جعفر آباد
در روستاي جعفرآباد جنگل ورامين قرار دارد.

امامزاده عبدالله بوالعرض
در 9 كيلومتري ورامين قرار دارد.

امامزاده علي آجربست
در روستاي آجرسبت ورامين قرار دارد.

امامزاده قاسم خالدآباد
درخالدآباد ورامين قرار دارد.