مهمترين شيريني هاي محلي ايام عيد نوروز در نزد مردم گرگان :
سرغلبيلي، حلوا ماج، كلومبو، قطاب، پادزاري، نون زنجفيلي و رشته به رشته .
 
كئي پلا  kai pela  : برنج، كدو زرد شيرين، روغن، نمك، فلفل و زردچوبه

اسفناج ته چين : اسفناج، گوشت گوسفند يا مرغ، رب انار، روغن، پياز، نمك ، فلفل، زردچوبه

مرجي پلا : برنج، گوشت چرخ كرده، عدس، رب گوجه، آب نارنج، نمك، فلفل، زردچوبه

گزنه آش : حبو بات ( نخود، لوبيا، عدس )، برنج، برگ گياه گزنه، سير داغ، ترشي آب انار، با قلا خشك، و سپس نمك و فلفل به آن اضافه مي كنند.

آش آبغوره : برنج، لپه، سبزي گشنيز و برگ اسفناج يا برگ چغندر ريز شده، پياز داغ، سير داغ، نعناع داغ، و سپس به آن نمك، فلفل و زردچوبه به آن اضافه مي كنند .

قرتو : در منطقه مينودشت قرلباش ها اين غذا ها را بصورت آبگوشت تهيه كرده و كشك به آن اضافه مي نمايند.

شيلان : اين غذا نيز توسط قزلباش ها تهيه مي شود و مخصوص روز عاشورا است . تركيبات آن عبارت است از گندم، گوشت، برنج و زردچوبه

ال زو ته چين : متداول ترين خوراك محلي مردم حوزه شهرستان علي آباد است كه ماده اصلي آن را نوعي گياهي وحشي كه در گويش محلي به آن ‹‹ ال زو ›› ( el zoo )  مي گويند، درست مي شود.

سير ته چين : برگ سير را همراه با روغن تفت مي دهند سپس لابلاي برنج آبكش شده مي گذارند. اين غذا عمدتا در فصل زمستان و در ميان اهالي منطقه علي آباد كتول رايج است.

مراسم زار
مراسم خاصي كه براي بيرون كردن مرض از جسم بيمار اجرا مي شود.

مراسم قبله دعا 
 مراسم دعا براي باريدن باران در زمان خشكسالي برگزار مي شود.

مراسم زنبيل گردان 
 اين مراسم براي بچه 18 ماهه يا دو ساله كه هنوز راه نيفتاده است، انجام مي گيرد.

نوروز 
 مراسم سال شمسي در كشور ما هميشه توأم با رسمها و آداب خاصي مي باشد كه تنوع آن بسيار چشمگير است. نواحي مختلف ايران، همسو با تأثيري كه از فرهنگهاي مجاور گرفته اند، اين مراسم را كه اغلب بجا مانده از دوران باستان مي باشد، برگزار مي كنند. در منطقه مورد بررسي به نظر مي رسد بعلت نزديكي به خليج فارس و برگرفتن عناصري از فرهنگ كشورهاي عربي مجاور، خصوصأ پس از اسلام، اين مراسم خصوصأ نوروز به مرور كمرنگ تر شده و كمتر از مناسبتهاي مذهبي در يك سال قمري به آن توجه مي شود.

چهارشنبه سوري 
 مراسم شب چهارشنبه سوري عملأ در اين منطقه برگزار نمي شود و مردم عليرغم آشنايي با آن و دانستن مناسبت و ارتباط آن با عيد نوروز، آن را كمتر مورد توجه قرار مي دهند. در روزهاي قبل از عيد مردم در نواحي مختلف مراسم و آدابي دارند كه تحت عناوين مختلفي از قبيل روز دمور، روز نوروزي مرده ها يا روز سفره اموات به چشم مي خورد.

روز دمور ruze damur 
 در شهر رودان، چند روز قبل از آغاز سال جديد، خانواده ها همراه با كودكان و گاه اقوام نزديك خود به باغهاي مجاور شهر، خصوصاً نخلستانها رفته و ضمن صرف ناهار در آنجا به كمك طنابي كه از برگ درخت خرما بافته مي شود و چيلك chilak نام دارد، تابي به دو درخت خرما مي بندند كه به آن دمور مي گويند. كودكان با آن تا غروب بازي كرده و عصر هنگام همگي به خانه هايشان باز مي گردند. البته اين رسم امروزه كمتر انجام شده ولي در گذشته اكثريت غريب به اتفاق مردم آن را انجام مي دادند.

روز نوروزي مرده ها 
 در روستاي سياه مغان مردم يك هفته قبل از عيد سفره اي در خانه خود يا به شكل اشتراكي در منزل اقوام يا همسايگان مي اندازند كه به آن نوروزي مرده ها گفته مي شود. اين سفره كه به مناسبت يادبود اموات در آخرين روزهاي سال انداخته مي شود، شامل غذاهايي است كه هر كس به منظور خيرات براي اموات خود ريخته و در آن قرار مي دهد. يكي از اصلي ترين موادي كه جهت خيرات در اين سفره گذاشته مي شود، خرماي ماليده اي است كه از تابستان در مشك بدين منظور ذخيره مي شود. اين خرما همراه با باقلا پلو يا شير در اين روز صرف مي شود. در سفره نوروزي مرده ها شير كيسه اي (ماست چكيده) نيز مي گذارند. اين سفره پيش از اين بين ناشتائي و چاشت، بين صبحانه و ناهار، انداخته و مواد آن صرف مي شد. اما امروزه بعنوان ناهار خورده مي شود. اين مراسم در هر روزي غير از دوشنبه و چهارشنبه قابل اجرا مي باشد.

روز سفره اموات 
 در روستاي زيارت پير چوگان روزي تحت همين عنوان به چشم مي خورد. در اين روز كه ده روز قبل از مراسم آن انجام مي شود، هركس به فرا خور وضعيت مادي و اقتصادي اش براي خيرات اموات خود غذا يا ميوه و شيريني تهيه كرده و تمام روز در خانه خويش مراسم فاتحه و قرآن خواني برگزار مي كند. اين مراسم سرانجام با خوردن شام در منزل صاحب خانه پايان مي پذيرد.

خانه تكاني 
 مردم شهر رودان و روستاهاي تابع آن، چند روز قبل از آغاز سال نو شروع به خانه تكاني مي كنند. البته در بعضي نقاط مانند روستاي زيارت مردم خانه تكاني خود را اول پاييز انجام داده و ديگر براي نوروز اين كار را نمي كنند. خانه تكاني نوروزي همچون ساير نقاط كشور شامل شستن اشياي قابل شسشوي منزل و نيز گردگيري كلي خانه مي باشد.

جشن هاي مذهبي 
 جشن هاي مردمان استان هرمزگان به سه دسته جشن هاي ملي، خصوصي، محلي و مذهبي تقسيم مي شوند. جشن هاي مذهبي به همان جشن هاي رايج در سراسر كشور در ميلاد ائمه معصوم(ع) و مناسبت هاي مختلف مذهبي اطلاق مي شوند. جشن هاي مذهبي تحت عنوان مولودي در استان هرمزگان جشن گرفته مي شوند كه اين آيين ها در مسجد ها و مهديه ها انجام مي شوند. روزهاي مولودي‎ خواني كه در جزيره قشم برگزار مي‎شود، به ترتيب تولد حضرت پيامبراكرم (ص)، معراج پيامبر(ص) در شب ٢٧ رجب، عيد فطر در اول شوال و عيد قربان در دهم ذيحجه هستند. مردم استان هرمزگان پاي بند اصول دين اسلام بوده و به همين مناسبت، آداب و رسوم ايشان نيز بيش تر در حول و حوش مراسم مذهبي و برگزاري جشن‎ها و اعياد ديني قرار مي گيرند. رفتن قبله دعا نوعي مراسم باران خواهي اهالي استان هرمزگان است كه از مراسم قديمي مردم اين استان بوده و تاكنون نيز حفظ شده و براي اهالي جنبه تقدس پيدا كرده است. در سال‎هايي كه در استان و به خصوص در جزايري چون قشم؛ به‎موقع باران نمي‎بارد و آب بركه‎ها و چاه‎ها تمام مي شود و در دشت‎ها و صحراها، خشكي جاي سرسبزي و خرمي را فرا مي‎گيرد و درخت‎ها زرد مي شوند و كشاورزان قادر به كشت و كار نيستند و حيوانات علوفه و آب نمي‎يابند و انسان‎ها تشنه مي‎مانند، امام جماعت و پيشواي مذهبي قشم كه در عين حال مردي با تقوي و پرهيزگار است، به تكاپو افتاده و مقدمات رفتن مردم را به «مصلي» و اجراي مراسم «قبله دعا» فراهم مي‎سازد. اين مراسم براي طلب باران است.

زنبيل گردانيدن 
 رسم زنبيل گردانيدن نيز از آيين هاي مرسوم در استان هرمزگان است. در هرمزگان گاهي اتفاق مي‎افتدكه بچه‎اي در سن 18 ماهگي يا دو سالگي به اصطلاح محلي پا‎ نگرفته و راه نمي افتد. پدر و مادر طفل، براي راه افتادن بچه خود، يك روز بر و بچه‎هاي همسايه را خبر مي كنند و فرزند خودشان را در يك زنبيل كه با پوشال درخت خرما، درست شده ؛ مي گذارند و آن را به دست بچه‎هاي همسايه مي سپارند تا زنبيل محتوي بچه را به درب حداقل شش خانه ببرند. بچه ها با ترتيب خاصي دو طرف زنبيل را گرفته و در حالي كه زنبيل را مثل يك تخت روان حركت مي‎دهند با صداي بلند اين عبارت را مي خوانند: كندو پا نداره، خيرش بكن به كندو، تا كندو پا بگيره، كندو پا نداره ، خيرش بكن ... بعد با همان تشريفات زنبيل را به درب خانه‎هاي ديگر مي‎برند و عبارات بالا را دسته جمعي مي‎خوانند و اين كار در حدود دو ساعت طول مي‎كشد، در خاتمه مراسم دوباره زنبيل محتوي بچه را به خانه پدر و مادر طفل برگردانيده و بچه را تحويل مي دهند. اهالي عقيده دارند كه بعد از انجام چنين مراسمي، طفل پا مي‎گيرد و راه مي‎افتد.

رسم قرباني براي ريزش باران
 بر اساس يك رسم قديمي، همه ساله در استان هرمزگان به خصوص؛ جزيره قشم براي ريزش به ‎موقع باران و يا ريزش زودتر و بيشتر باران، تعداد قابل توجهي گوسفند قرباني مي‎كنند و گوشت آن‎ها را به صورت خورش درآورده و به همراه برنج بين مستمندان توزيع مي‎نمايند. مراسم در بيرون شهر صورت مي گيرد و پيش از هر كاري اهالي به خواندن نماز مي‎ايستند و سپس گوسفندها را ذبح مي‎كنند، هم زمان با فراهم كردن مراسم قرباني، آب انبارهاي خود را كه در محل به نام بركه معروف است؛ تخليه و تميز كرده و منتظر ريزش باران مي مانند.

به سبب ساحلي بودن استان هرمزگان و محدود بودن كشاورزي و دام داري، ماهي و ميگو سهم عمده اي در خوراك مردم اين استان ايفا مي كنند. غذاهاي محلي و سنتي از مهم ترين جاذبه هاي اجتماعي به شمار مي روند. تقريباً همه خوراك هايي كه در اين استان تهيه و طبخ مي شوند، ريشه در طبع محلي مردمان هرمزگان دارد. انواع قليه رايج ترين غذاي محلي استان به شمار مي آيند. «قليه» يك واژه عربي است و مفهوم عام آن نوعي خوراك است كه از گوشت درست مي كنند. در نواحي ساحلي منظور از قليه؛ خورش ماهي و ميگو است. قليه انواع مختلفي دارد كه قليه اسفناج، بادنجان، كدو ترش، برنج، به، هويج، پيتي، سغدي، قليه ماهي، قليه ميگو، كباب ميگو، آبگوشت ماهي، شينسيل ميگو، دم پخت ماهي، ماهي شكم گرفته، كباب ماهي، ته چين ماهي، ماهي برشته، كوفته ماهي، ماهي شور پلو، عرق گير ماهي، پلو ماهي، حواري ماهي، ماهي تنوري، گوشت سرخ كرده، ته چين گوشت، كتلت گوشت، كتلت خرچنگ، جريش، مضروبه، برنج مچبوس، مرگوك، رنگينه، سوراغ، مهياوه، ماموسه و پاكوره از جمله برخي از آن ها هستند. برخي ديگر از انواع غذاها چون: دلمه برنج، دلمه برگ مو، خوراك چغندر، خوراك سيب زميني، خوراك فاسوليا ، گنمه، دم پخت ماش، خورشت جگر، خورشت گل كلم، خورش كلم پيچ، خورش لوبيا سبز، خورش بادمجان، دال عدس، حلواي عسلي و ... از ديگر غذاهاي محلي اين منطقه به شمار مي آيند.

قليه ماهي 
 يكي از غذاهاي خوشمزه و معروف جنوب كشور، قليه ماهي است كه ممكن است به روشهاي مختلفي طبخ گردد. يكي از روشهاي متداول آن اين است كه: پياز و سير را رنده و يا خيلي ريز خرد كرده و آنها را سرخ مي كنند. سپس زردچوبه و سبزي ماهي (گشنيز و شنبليله) را اضافه مي كنند سپس ماهي را كه ممكن است هوور، شورت و يا سنگسر باشد و قبلاٌ نمك زده شده است، به سير و پيلز و سبزي ماهي اضافه كرده و سرخ مي كنند تا به روغن بيافتد. در اين مرحله تمر هندي را در آب گرم حل كرده، صاف مي نمايند و لين آب تمر را به ماهي مي افزايند گاهي به مقدار كمي (يك قاشق غذا خوري) آرد نيز به آن اضافه مي كنند و مي گذارند تا كاملاًجا بيفتد.

هواري ماهي ( پلو ماهي )
در اين نوع غذا مي توان از انواع ماهي ها استفاده كرد ولي بيشتر از ماهي هوور استفاده مي شود كه: ماهي سرخ شده با سير و پياز را با لوبياي پخته شده مخلوط كرده و در لا به لاي برنج آبكش شده دم مي كنند و يا به صورت كته يا دم پخت طبخ مي شود. در نوع دوم هواري مقداري سبزي ماهي (گشنيز و شنبليله) و كمي شبت را با سير و پياز سرخ كرده و ماهي را به آن اضافه مي نمايند و بقيه مراحل مشابه فوق طي مي شود. در انواع هواري از ماهي شوري استفاده مي گردد.

ماهي شوري
 براي تهيه مهي شوري ماهي هوور را به صورت خام قطعه قطعه كرده و يا ورقه ورقه مي كنند و با نمك زياد در ظرف پلاستيكي و يا حلبي مناسبي گذاشته، درب آن را مي بندند (براي معطر شدن آن مي توان پوست نارنج را به آن اضافه نمود ) و براي مدت طولاني در بيرون ار يخچال آن را نگهداري مي كنند. نكته اي كه بايد در تهيه ماهي شوري رعايت كرد اين است كه از بكار بردن قاشق، ظرف و يا دست چرب پرهيز نمود و ظرف در بسته را براي مدت دو روز در برابر آفتاب قرار داد تا ماهي خودش آب بيندازد.

 كتلت ماهي 
 براي تهيه اي غذا از ماهي مومغ استفاده مي كنند. ابتدا ماهي را كاملاً تميز كرده و سپس بخارپز مي كنند و پس از جدا كردن تمامي تيغ ها، با سير و پياز و سبزي، ماهي را چرخ كرده سپس با تخم مرغ و نمك و فلفل و زردچوبه و كمي و كمي آرد خمير مايه كتلت را تهيه نموده و سپس مانند كتلت گوشت در روغن سرخ مي نمايند.

انواع ترشي
ترشي شيرين انبه 
 انبه نارس را براي تهيه ترشي پوست كنده مثل سيب زميني قاچ زده و با نمك فراوان در ظرفي مي ريزند و پس از مدت 24 ساعت آن را آبكش مي كنند و در صورت شور بودن اين كار را با سركه انجام مي دهند و سپس سركه را با شكر (به ازاء هر ظرف سه ليتري سركه يك ليوان و نيم شكر) به مدت 10 دقيقه مي جوشانند. سپس انبه را با گشنيز، فلفل و در صورت تمايل كمي خردل به سركه اضافه مي نمايند. در اين نوع ترشي مي توان از سير يا كشمش و بادام هم استفاده كرد 
ترشي انبه با تمر هندي و رب گوجه فرنگي 
 ابتدا تمر هندي را در سركه حل كرده و آن را صاف مي كنند، سپس رب گوجه فرنگي را به آن اضافه مي نمايند ( به ازاي سه لستر سركه يك كيلوگرم تمر، يك كيلوگرم رب گوجه فرنگي) سپس انبه را كه مطابق روش گفته شده آماده نموده اند به آن اضافه كرده و در صورت غليظ بودن كمي سركه به آن مي افزايند.
ترشي با پوست انبه 
 انبه را با پوست دو برش زده به طوري كه قاچ هاي آن جدا نشده و شكل آن حفظ شود سپس نمك مي زنند. پس از مدت 24 ساعت در هر انبه يك حبه سير مي گذارند و در ظرف چيده روي آن سركه مي ريزند و مي گذارند تا جا بيفتد. ماهي ماده غذايي مفيدي است كه در مناطق شمالي و جنوبي كشورمان يعني مناطقي كه در كنار دريا واقع شده اند جزو مواد اصلي و اساسي برنامه غذايي مردم اين مناطق محسوب مي شود. ماهي داراي ارزش تغذيه اي بسيار بالايي است و اكثر مواد مغذي مفيد و ضروري براي انسان را به تنهايي داراست و اين ويژگي مخصوص ماهي كه آن را بين ساير مواد غذايي حائز اهميت خاص ساخته است، نوع چربي موجود در آن است. ماهي محصولات دريايي با وجود آن كه جزو مواد غذايي حيواني هستند، ملي از نظر تركيب چربي با ساير مواد حيواني متفاوتند. چربي موجود در مواد غذايي حيواني به طور عمده حاوي تركيباتي به نام اسيد هاي چرب اشباع شده هستند كه اين تركيبات موجب بالا بردن كلسترول و ساير چربي هاي نامطلوب خون مي شوند.بنا بر اين افراط در مصرف چربي هاي حيواني، سلامت قلب و عروق را به خطر انداخته و در نهايت منجر به سكته هاي قلبي و مغزي مي شود. ولي ماهي و آبزيان با وجود آن كه از دسته مواد غذايي حيواني هستند با اين حال نوع چربي موجود در آنها مشابه مواد گياهي است و از اسيدها ي چرب اشباع نشده به نام امگا 3 در آبزيان وجود دارد كه اثرات بسيار مهمي در سلامت انسان به عهده دارد و در پيش گيري از بسياري از بيماريها و كنترل و كمك به بهبود اختلالات و عوارض مختلف نقش مهم و سازنده اي به عهده دارد. ماهي از منابع بسيار خوب پروتين محسوب مي شود. پروتين موجود در ماهي از نظر كميت و كيفيت قابل توجه است، بدين معني كه پروتين موجود در ماهي به شكلي است كه به آساني در دستگاه گوارش هضم و جذب مي شود و به طور تقريباٌ كامل در بدن به مصرف مي رسد ماهي يكي از منابع خوب آهن است و آهن در خونسازي و همچنين در حفظ مقاومت بدن در برابر ميكروب ها نقش مهمي به عهده دارد. آهن موجود در ماهي به گونه اي است كه جذب آن در دستگاه گوارش آسان بوده و به خوبي در بدن به مصرف مي رسد علاوه بر آن آهن موجود در ماهي، جذب آهن منابع گياهي را هم افزايش مي دهد بنابر اين نقش مهمي در پيشگيري از كم خوني ناشي از فقر آهن به عهده دارد همچنين ماهي حاوي مقدار قابل توجهي ويتامينهاي گروه B، روي، فلوئور، يد و فسفر مي باشد كه هر كدام در رشد و سلامت كودكان، نوجوانان و بزرگسالان اهميت بسزايي دارد.

لتنزوما latanzoma
بازي ويژه گروه سني ( 25 - 14 ) ساله جنس: (مذكر )وسايل بازي: كلاه پشمي يا پارچه اي تابيده شده. بازيكنان به دو تيم چهار نفري تقسيم مي شوند. محلي كه بازي از آنجا آغاز مي گردد اصطلاحأ جا گه jagah ناميده مي شود. ابتدا همه بازيكنان يك تيم طرف جاگه و بازيكنان حريف در فاصله ده تا دوازده متري از آنها قرار مي گيرند. يك نفر از بازيكناني كه كنار جاگه ايستاده اند، كلاهي پشمي، يا پارچه اي تابيده شده را بين انگشتان پاي خود گرفته و در حاليكه دو دستش را روي زمين مي گذارد آن را از پشت به سمت بازيكنان حريف مي اندازد. اگر بازيكنان حريف پارچه يا كلاه را در هوا بگيرند ياران وي، حق ادامه بازي را ندارند و كسي كه پارچه را گرفته بر پشت آنكه بازي را آغاز نموده ، سوار مي شود و يك دور به گرد زمين بازي مي چرخد. سپس بازيكنان حريف بازي را ادامه مي دهند. در روستاي جغين اين بازي را لتنگا latanga مي نامند و به همين طريق انجام مي پذيرد.
 كليكا kelika  
 بازي ويژه گروه سني ( 16 - 8 ) ساله جنس: (مذكر )وسايل بازي: چوب كليك به اندازه 15 سانتيمتر و چوب بزرگ به اندازه 85 سانتيمتر. بازيكنان به دو گروه مساوي تقسيم مي شوند. براي انجام اين بازي ابتدا روي زمين صاف شيار كوچكي ايجاد مي كنند كه به آن گل gol مي گويند. دايره اي به قطر يك متر به دور آن مي كشند بطوريكه دايره مركز آن باشد. بازيكنان يك گروه كنار گل مي ايستند و بازي را شروع مي كنند و ياران حريف در فواصل مختلف در مسيري كه بازي انجام مي شود قرار مي گيرند. يكي از بازيكنان چوب كليك را بصورت افقي روي گل قرار مي دهد و با چوب بزرگ زير آن زده و قدري آن را بالا مي اندازد. سپس با ضربه اي محكم به آن مي زند تا دور شود. بازيكنان حريف در صورتيكه چوب را نتوانند در هوا بگيرند، آنرا از روي زمين برداشته و به طرف بازيكن زننده پرتاب مي كنند، تا درون دايره بيفتد. اگر چوب در دايره افتاد بازيكن كنار مي رود و ياران وي بازي را ادامه مي دهند. در صورتيكه بازيكنان حريف موفق شوند چوب را در هوا بگيرند نوبت بقيه ياران بازيكن حذف مي شود و بازي بدست حريف مي افتد. اما در صورتيكه چوب كليك در دايره نيفتد بازيكن زننده حق دارد سه بار چوب بزرگ به آن بزند تا به هوا بپرد و با ضربه اي آن را دور كند. سپس از فاصله اي كه چوب كوچك روي زمين افتاده تا محل دايره را با چوب بزرگ مي پيمايد و هر چوب يك امتياز براي گروهش منظور مي شود. آنچه در مورد اين بازي شرح داده شد صورت عمومي و كلي اين بازي است. اين بازي در روستاي زيارت قواني خاص ديگري دارد. بدين صورت كه ترتيب نوبت بازيكنان يك تيم مستلزم گرفتن كليك در هوا، دوبار بوسيله يك دست يا سه بار بوسيله دو دست توسط بازيكنان حريف است و زمان بازي در غير اينصورت تا موقعي است كه تعداد شمارش چوب بزرگ از گل تا كليك طبق شرح مذكور به عدد صد برسد. كه در اين هنگام بازي عوض مي شود و بازيكنان تيم مقابل بازي را ادامه مي دهند. در روستاي اسلام اين بازي به گونه ديگري انجام مي شود. براي اين منظور هنگاميكه بازيكن چوب كوچك را بوسيله چوب بزرگ از گل دور كرد چوب بزرگ را داخل شيار يا همان گل مي گذارد و بازيكنان حريف چوب كوچك را پرتاب مي كنند تا به اين چوب برخورد كند بايد بازيكن كنار برود و در صورت داشتن يار ديگر بازي بوسيله او دنبال مي شود. اما در صورتيكه چوب كوچك به چوب بزرگ اصابت ننمايد بازيكن حق دارد چوب بزرگ را بردارد و سه بار به چوب كوچك بزند تا بطرف بالا بپرد و با ضربه اي آن را دور بفرستد. سپس فاصله شيار تا چوب كوچك را با چوب بزرگ اندازه مي گيرد و به تعداد اندازه چوبي كه پيموده ، چوب كوچك را نگه داشته و با چوب بزرگ به آن مي زند تا از شيار دور شود. هر جا كه اين چوب افتاد بازيكن حريف آن را برداشته و با حبس نفس، كلمه لايي layi را بصورت كشيده تلفظ مي كند، بطوريكه نفسش قطع نگردد و بدين شكل فاصله بين چوب كليك تا شيار را طي مي نمايد. اگر توانست و نفس كم نياورد بازي را از دست بازيكن مقابل مي گيرد و خودش به بازي ادامه مي دهد. اما در غير اينصورت حريف به بازي خود ادامه خواهد داد تا هنگاميكه او موفق به اين كار بشود. بقيه بازي به شرح قبلي است.
 
شش خانه ses xane  
 بازي ويژه گروه سني ( 13 - 10 ) ساله جنس: (مذكر و مؤنث )وسايل بازي: سنگ صاف كوچك ابتدا روي زمين صاف يك مستطيل رسم مي نمايند و آنرا به شش قسمت تقسيم كرده و به ترتيب شماره گذاري مي كنند. يك بازيكن سنگ را در خانه شماره يك مي اندازد و يك پاي خود را داخل خانه مي گذارد . پاي ديگر را بالا برده و با ضربه سنگ را به خانه شماره دو مي برد و به همين ترتيب ادامه مي دهد تا به خانه شماره چهاربرسد. در آن خانه استراحت مي كند. يعني پايي را كه بالا برده روي زمين مي گذارد. دوباره يك پاي خود را بالا آورده و سنگ را با ضربه از خانه چهاربه خانه پنج و از آنجا به خانه شش منتقل مي نمايد. هنگاميكه سنگ به خانه شماره شش انتقال داده شد، بازيكن بايد با يك پرش از خانه پنج به خانه شش، سنگ را با يك ضربه به بيرون مستطيل انتقال دهد و خودش نيز بلافاصله از خانه ششم بپرد و هيچگونه توقفي در آنجا ننمايد. در مدت انجام اين بازي، اگر پاي بازيكن روي خطهاي مستطيل بزرگ يا روي خطهاي خانه هاي درون آن قرار بگيرد يا سنگ او روي اين خطها بيفتد به اصطلاح سوخته است و بازي را بايد به حريف واگذار نمايد . اما اگر بازي را با موفقيت به پايان ببرد يك امتياز برايش بحساب مي آيد. انجام اين بازي در تمام نقاط مورد بررسي به همين صورت است. 
 
مجولا 
 بازي گروه سني ( 25 - 13 ) ساله جنس: (مذكر)وسايل بازي: استخوان زانوي گوسفند و سنگ .ابتدا چند نفر با هم دايره اي به قطر 5 متر روي زمين رسم مي كنند و چند استخوان زانوي گوسفند كه اصطلاحأ به آنها مجول گفته مي شود، در اين دايره به صورت عمودي قرار مي دهند. سپس به نوبت از فاصله ده متري به طرف آنها سنگ پرتاب مي كنند. اگر سنگ به مجول بخورد وآن را بيندازد ولي از دايره بيرون نرود، فرد ديگري با سنگ به مجول افتاده مي زند تا از دايره خارج شود. اگر موفق شد سنگ ديگري به مجول بعدي مي زند و بدين ترتيب هر كس مجول بيشتري را بتواند طبق اين روال به بيرون دايره هدايت كند، برنده مي شود. اين بازي در بين اهالي روستاهاي زيارت پير چوگان و نازدشت وجود دارد.

پوشاك زنان استان هرمزگان تلفيقي از پوشاك سنتي عربها و هنديها است. پوشاك اصلي زنان شلوار، پيراهن، زيرپيراهن، روسري و چادر است. پيراهن‌هاي زنانه در كل منطقه هرمزگان از آرايش كلي و يكساني پيروي مي‌كند و در ابتداي امر رنگ و در مرحله بعدي طرح اين پوشاك بيننده را به خود جذب مي‌كند. سرپوش كلي زنان روسري بلندي به نام ارني و جلبيل است. در لبهاس زنان نوارهاي تزئيني رنگي به كار مي‌رود. روبنده و بروكه از ملحقات پوشاك زنانه هستند. خلخال، پتري و ككولي از زيورآلات زنان است. دمپايي معمولي و صندلهاي كف تخت راحتي پايپوش زنان است.

پوشاك مردانه عبارتست از شلوار كه امروزه از همان شلوارهاي شهري استفاده مي‌شود. اكثر پيرمردان در فصل گرما از لنگ استفاده مي‌كنند. پيراهن جلوباز و دكمه‌دار است. پوشاك مردان از مناطق همجوار استان مقل اقوام بلوچ و پاكستاني تاثير گرفته است. سرپوش مردان دو نوع است عمامه‌ها و سرپيچ‌ها و نوع ديگر كلاههايي كه بنا بر محيطهاي مختلف شكل و آرايش خاصي دارند. اغلب مردان از كفشهاي ورزشي ايراني و يا كفش‌هاي لاستيكي روباز استفاده كرده و جوراب هم به پا نمي‌كنند.

موسيقي جنوبي ملهم از طبيعت تفتيده و گرم اين منطقه، سرشار از شور و انرژي و حرارت، يادآور تلاش و مجاهدت در پهنه هاي مختلف زندگي، شكست ها و پيروزي هاي آنان است. آن چه بيش از همه براي مطالعه موسيقي هرمزگان داراي اهميت به نظر مي رسد، تركيب جمعيتي اين منطقه است. در اين منطقه به جز ساكنان محلي، اقوام ديگري از جمله مهاجرين بسيار قديمي آفريقايي نيز زندگي مي كنند. موسيقي سواحل جنوب ايران؛ به عقيده بعضي از كارشناسان، با موسيقي بوميان آفريقايي پيوندي عميق و ريشه دار يافته است. موسيقي به صورت هاي مختلف در هرمزگان اجرا مي شود كه برخي از آن ها در زير مي آيد:
سبالو 
 يكي از فرم هاي معمول در موسيقي محلي استان هرمزگان سبالو ناميده مي شود. سبالو آوازي است كه با دايره همراهي مي شود و به وسيله ي خوانندگاني كه دايره وار كنار هم مي نشينند، اجرا مي شود. خوانندگان هم زمان با اجراي سبالو، شانه هاي خود را به طرف راست و چپ منظماً حركت مي دهند . رقص و موسيقي سبالو متاثر از موسيقي آفريقايي است.

بزله 
 يكي ديگر از فرم هاي رايج موسيقي محلي است. يزله به وسيله گروهي از خوانندگان غير حرفه اي اجرا مي شود و فقط با دست زدن همراه است. در اين موسيقي، ملودي بيش از همه داراي اهميت است و به متن چندان اهميتي داده نمي شود.
ليوا
نوعي ديگر از موسيقي بومي استان هرمزگان؛ ليوا(Liva) است كه نوعي از اجراي موسيقي بندري بوده كه از موسيقي عربي و آفريقايي به خصوص سواحل زنگبار متاثر شده و به اين ديار آمده است. در اين نوع اجراي موسيقي از دهل هاي بزرگ و كوچك هم چون پيپه(Pipa)، جفه(Joffa)، پونكه(Punka) و تويري(Tovairi) استفاده مي شود. اين نوع موسيقي بيش تر در مراسم شادي و سرور اجرا شده و با رقص فردي و جمعي با ريتم هاي خاص اجرا مي شود.
موسيقي زار 
 اين نوع موسيقي نيز يكي از يادگاران روزگار گذشته اين منطقه است. در مراسم زار از سازهاي مختلفي استفاده مي شود. يكي از اين سازها تبيره يا تنبوره نام دارد، كه فقط توسط «بابا زار» يا شخص ديگري كه او اجازه دهد ؛ نواخته مي شود. مضراب اين ساز از شاخ گاو يا گوسفندي كه براي اجراي مراسم قرباني شده، ساخته مي شود.
رقص ازوا 
 در روزهاي عيد قربان، عيد فطر و خصوصاً در عروسي‎ها، عده‎اي از ناخداها، جاشوها و ماهي گيران قشمي با ساز و دهل و طبل‎هاي بزرگ به كوچه‎ها و خيابان‎ها و ميدان‎هاي شهر آمده و به علامت شادي و خوشحالي در حال نواختن طبل‎ها، به رقص و پاي كوبي مي‎پردازند.
از ديگر آيين هاي مردم استان هرمزگان؛ رقص هايي است، كه ظاهراً براي دفع بعضي بادها و درمان بيماران سودمند است. باورهاي مربوط به بادهاي زار، از راه اتيوپي (حبشه) در سرزمين هاي اسلامي، راه يافته است و باورهاي همانند آن چه در ايران وجود دارد، در مصر، عربستان و عمان نيز زير عنوان «زار» ديده مي شود. مسلمانان و مسيحيان اتيوپي، بر اين باوراند كه زار از جمله ارواح خبيثه اي است كه در رودها و چشمه ها به سر مي برند و گاه در كالبد انسان ها نيز وارد مي شوند. انجام پاره اي مراسم، به ويژه رقص هاي گوناگون، اين ارواح را مجبور به ترك كالبد انسان مي كند. اين كار بيش تر توسط زني انجام مي شود، و مراسم چند شبانه روز به درازا مي كشد. رقص همراه با صداي طبل هاي كوچك و بزرگ است. در سومالي نيز همين رقص به نام «سار» وجود دارد.

نام فصلها
فصلهاي سال در منطقه مورد بررسي بشرح زير نامبرده مي شوند:
1- بهار
2- تابستان(گرما)
3- پاييز
4- زمستان
نام ماهها
نامبرده ماهها در گذشته به روشهاي گوناگون صورت مي گرفته، نمونه مشروح زير يكي از شيوه هاي نامبردن ماهها در طول سال بوده است:
بهار: حمل- ثور- جوزا
تابستان: سرطان- اسد- سنبله
پاييز: ميزان- عقري- قوس
زمستان: جدي- دلو- هوت
علاوه بر آن ذكر ماههاي سال قمري نيز در گذر ايام از گذشته تا به امروز متداول مي باشد. امروزه نامبردن ماههاي سال شمسي در كل منطقه رايج بوده و اين امر در ميان نسل جوان و دانش آموز رواج بيشتري دارد. در بين اهالي تيرماه تابستان بلحاظ گرمترين ايام در طول سال ماه خرما پزان يا كنگ پز Kong paz ناميده مي شود. (خرماي نارس را كنگ گويند). اولين ماه از فصل پاييز هم در عمده نقاط مختلف تحت عنوان مهره جان MehreJan شناخته مي گردد. در روستاي زيارت پير چوگان ديماه بلحاط سردترين ايام در فصل زمستان به نام هيزم پزان شناخته شده و اهالي اين امر را ناشي از برودت هوا و نياز به بر افروختن آتش در اين هنگام مي دانند.
شروع و پايان سال
بهار زود رس در منطقه مورد بررسي غالبأ از آخرين ماههاي فصل زمستان آغاز مي گردد و اهالي در اين ايام انتظار بارش بارانهاي بهاري را دارند.
باران نيسان
به مجموعه بارانهائي كه در ايام نوروز (فروردين ماه) ببارد گفته مي شود و اهالي معتقدند كه اين باران براي كشاورزي بسيار مفيد است.
چله جوزا
گرمترين ايام سال را در برخي نقاط همچون رودان و جغين تحت عنوان چله جوزا نام مي برند. مدت آن چهل روز و از 20 خرداد تا آخر تير ماه محسوب مي گردد. اهالي منطقه كاشت نهال نخل را در طول ايام اين چله انجام مي دهند.

انواع محصولات حصيري، پارچه هاي گلابتوني دوزي شده، پارچه هاي سوزن دوزي شده، انواع محصولات صنايع دريايي ساخته شده از صدف و قالي از جمله سوغاتي هاي مهم استان هرمزگان به شمار مي روند.
علاوه بر صنايع دستي ذكر شده مي توان از خرما و مركبات نيز به عنوان سوغات اين استان نام برد.

موسيقي لري با موسيقي "رديف دستگاهي" پيوند نزديكي دارد . بخش مهمي از اين موسيقي از طريق كمانچه و كمانچه نوازي محلي در موسيقي رسمي ايران "رديف" نيز تأثير گذاشته است . اغلب موسيقي هاي محلي لرستان در دستگاه ماهور و بيش تر با ساز كمانچه اجرا مي شوند . موسيقي هاي لرستان به چهار بخش موسيقي كار ، موسيقي مراسم ، موسيقي عروسي و موسيقي ترانه هاي روز تقسيم شده است . ترانه ها و رقص هاي متداول لري بيش تر حماسي هستند و ترانه هايي كه جنبه تغزل دارند ، در بين مردم از تداول كم تري برخوردار هستند . رقص هاي بومي لري گاهي با وزن و سرعت آهسته و گاهي با تندي بيشتر اجرا و در همه حال به صورت گروهي اجرا مي شود .

غذاهاي محلي و سنتي از مهم ترين جاذبه هاي اجتماعي به شمار مي روند . تقريباً همه انواع خوراك ها در اين استان تهيه و طبخ مي شود ولي متداول ترين آنها عبارتند از : عدس پلو با گوشت ، باقلاپلو ، كباب چنجه ، كباب بختياري ، شوله ، كباب بروجردي ، آش پخازه ، آش شوربا ، كپه‏‏ ، كال جوش يا كله جوش ، جگروز ، اناردونگ ، نوژي آو و انواع كوفته .

پوشاك زنان لر : پوشاك زنان لر بنا به موقعيت اجتماعي ، اقتصادي و از طرفي شرايط سني از ويژگي هاي مشخصي برخوردار است . پوشاك زنان جوان لر با پارچه هاي الوان در رنگها و طرح هاي شاد با سربندهاي زيبا و رنگي مي باشد . زنان مسن تر پارچه هائي به رنگ تيره و طرح اي ساده و سربندي سياه و سفيد را ترجيح مي دهند . روسريهاي زنان لر كه در زبان محلي به آن " گل وني " مي گويند . زيبائي خاصي به سر زنان لر مي دهد . اين روسريها كه معمولاً ابريشمي مي باشند و در طرح ها و رنگهاي مختلف به كار مي روند . با گره زيبائي به دور سر پيچيده مي شود گوشه هاي آن هم به صورت آويزان بر پشت سر قرار مي گيرد . پيراهن زنان لر داراي برشي ساده ، بلند و گشاد است با طرح هاي گلدار و رنگهاي الوان . شلوار پوشاك زنان لر از لحاظ تركيب و جنس پارچه دو قسمتي و دو رنگي است . معمولاً از دمپا تا حدود بالاي زانو، پارچه ساده با نقشبندي و نواردوزي شده است و قسمت بالاتر به رنگ ديگر و گلدار مي باشد . قسمت هاي ديگري بر روي پيراهن زنان قرار مي گيرد از جمله " كلنجه " كت مخملي كه در جلوي بدن بسته نمي شود ، بقيه و لبه هاي دم آستين و دور شكاف آن يراقدوزي و نواردوزي شده است . " سرداري " كه پوششي است بلند تا به پشت پا ، جلوي آن بدون دگمه است با آستيني تا آرنج كه اغلب از مخمل با الوان مشكي ، سبز و قرمز تهيه مي شود . دوره هاي آستين و دامن آن به پهناي دو تا سه انگشت يراقدوزي و نواردوزي شده است . " كت " كه نيم تنه را مي پوشاند ، نواردوزي ندارد و با دكمه در جلو بسته مي شود . " جليقه " كه هميشه باز است و دكمه ندارد و در قسمت جلوي آن يراقدوزي ، سكه دوزي شده است .

پوشاك مردان لر : مردان لر داراي پوشش ساده اي مي باشند . جنبه هاي تزئين آن كمتر مي باشد . شلوار آنان به طرح و هيبت شلوارهاي كردي است . پيراهن آنان با برش ساده و اغلب به رنگ سفيد و گاه رنگين مي باشد . قسمت ديگر آن ( ستره ) است كه در طرح هاي گلدار و شاد براي مراسم شادي و جشن و طرح هاي ساده با رنگهاي كم مايه در انجام مراسم تشريفاتي و عزا بكار مي آيد . كلاه نمدي ، شال و گيوه نيز از خصوصيات ويژه لباس مردان لري مي باشد .

پوشاك عشاير : تماشاي شيوه زندگي عشاير كوچ نشين يكي از مهم ترين جاذبه هاي گردشگري اجتماعي استان لرستان را تشكيل مي دهد . عشاير استان لرستان داراي مسكن خاص خود ، صنايع دستي و لباس هاي رنگارنگ و ديدني خود هستند و به همين لحاظ براي بازديدكنندگان جذاب هستند . به طور كلي عشاير ايران كه معيشت و آداب و رسوم خاص خود را دارند در ايران يكي از جذاب ترين شيوه هاي زندگي اجتماعي به شمار مي آيند . استان لرستان به سبب شرايط آب و هوايي و كوهستاني بودن خود ، محل ييلاق و قشلاق ايل ها و عشاير استان هاي اطراف است . عشاير و طايفه هاي لرستان در يك تقسيم بندي به دو بخش لر و لك تقسيم مي شوند كه از نظر لهجه ، سنن ، آداب و رسوم و برخي مسايل مذهبي با يك ديگر تفاوت دارند .